ޖަވާހިރުވާދީ އިލްޔާސް ހުސައިން އިބްރާހީމްގެ މުޅިހަޔާތުގައި ފުރަތަމަފަހަރު އަލަށް ޖަލަށްލެވުނީ، އެފްޕީއައިޑީގެ މަޝްހޫރު ބޮޑުޚިޔާނާތާ ގުޅިގެން، އަލްފާޟިލް މާކުން އަބްދުއް ސައްތާރު (ސަޓޯ) ކ.ދޫނިދޫ ޖަލުގެ ކުޑަގޮޅީގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސުން ތަހްގީގަށް ބަންދުކުރެވިފައި ވަނިކޮށް، ސިފައިންގެ ވެރިޔާގެ ނައިބު، އަދި މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސުގެ އޭރުގެނައިބު އަލްފާޟިލް އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސް އިބްރާހީމް، (އިލްޔާސް) ސަޓޯއައި ކޯޑްލެސްފޯނަކުން ސިއްރުގޮތަކަށް ދެއްކެވި، ތަހްގީގާގުޅުންހުރި ވާހަކަތައް ރެކޯޑް ކޮށްފައިވާ ކެސެޓްރޯލް އާންމުކޮށް ފަޅާއަރުވާލި މައްސަލާގައެވެ.
ހަގީގަތުގައި މިއީ އިލްޔާސާއި ސަޓޯއާ ދެމީހުންވެގެން ރާވަމުން ގެންދެވި ޣައިރުގާނޫނީ މާސިންގާ ރޭވުންގަނޑެކެވެ. ދައުލަތުން ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ބޮޑުތަހުގީގަކަށް އެޅުއްވި ހުރަހެކެވެ. އިލްޔާސް ފަދަ ދިވެހި ސަރުކާރުގެ އެހާމަތީ ފެންވަރުގެ ވެރިއަކު އެފަދަކުށެއް ކޮށްފާނެކަމަށް އެއްގޮތަކަށް ވެސް އަޅުގަނޑުގެ ހިތަކަށް ނާރައެވެ.
18 އޯގަސްޓް 1990މ، ވީ ހޮނިހިރު ދުވަހުގެރޭ، 10.30 ގައި އެންއެސްއެސްގެ ހެޑްކުއާޓަރަށް އަޅުގަނޑު ގެންދިޔައީ، އެފްޕީއައިޑީގެ މަޝްހޫރު ބޮޑުޚިޔާނާތާ ގުޅިގެން ތުހުމަތުކުރެވުނު، ސަޓޯ ތަހުގީގަށް ޖަލުގައި ބަންދުކުރެވިފައި ހުންނަވަނިކޮށް، އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސް، ސަޓޯއައި ކޯޑްލެސްފޯނަކުން ސިއްރުގޮތުގައި ދެއްކެވި ވާހަކަތައް ރެކޯޑްކޮށް ފައިވާ، ކެސެޓްރޯލާ ގުޅިގެންނެވެ.
މިއީ ސަޓޯ، އެފްޕީއައިޑީގެ މަޝްހޫރު ބޮޑުޚިޔާނާތާ ބެހޭމައްސަލައިގެ ތުހުމަތުގައި ދޫނިދޫޖަލުގެ ކުޑަގޮޅީގައި ތަހުގީގަށް ބަންދުކޮށްފައި ވަނިކޮށް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނޫނު އަސާސީއާއި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކާ ޚިލާފަށް، އަމިއްލަ އެދުމުގައި ތަހުގީގަށް ހުރަސް އެޅޭގޮތަށް އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސް، ސަޓޯއައި ފޯނުންވާހަކަ ދައްކާފައިވާ އަޑުރެކޯޑް ކޮށްފައިވާ ކެސެޓްރޯލް ގެންގުޅެ އެހެންމީހުންނަށް އެރޯލް ބަހާހަދާފައިވާތީ، އެމައްސަލަ ތަހުގީގުކޮށް ބެލުމަށް ކުރިބަންދު ކުރުމެކެވެ. މިރޯލުގައި ހުރި ވާހަކަތަކުގެ ތެރޭގައި ސަޓޯ، އިލްޔާސް އަރިހުގައި ބުނެފައިވެއެވެ.
އަހަރުމެން ތަހުގީގުގައި ދައްކާނީ އެއްވާހަކައެކެވެ. ޝަރީޢަތަށް ދާންވެއްޖެއްޔާ ދައްކާނެ ހެކިއެބަހުއްޓެވެ. މިއާވިއްދައިގެން އިލްޔާސް ވިދާޅުވެފައި ވެއެވެ. ހީނުކުރާށޭ ނަންބަރު، 13 ގެ އަޅާލުން ނުލިބޭނެކަމަށް، މިދެމީހުން ކޯޑެއްގެ ގޮތުގައި ނަންބަރު، 13 ބޭނުން ކުރައްވާފައި ވަނީ، ރައީސް މައުމޫނަށެވެ. 13 އަކީ ރައީސް މައުމޫނެވެ. މިރޯލްގައި އިލްޔާސް، ސަޓޯއަށް ވިދާޅުވަނީ، ތިބޭފުޅާ ނަންބަރު، 13 އަށް ސިޓީއެއް ފޮނުއްވާށެވެ. އެސިޓީގައި ލިޔުއްވާށޭ ތިބޭފުޅާއަކީ މަތީތައުލީމް ހަސިލްކޮށްގެން ހުންނެވި ބޭފުޅެއްކަމަށް ވާއިރު މީހަކު ފިއްތުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމަށްވުރެ ސަލާމަތްކުރުން މާރަނގަޅު ވާނެއެވެ.
މިއީ އެރޯލްގައި، 13 ނަންބަރަށް ސިޓީލިޔަން އިލްޔާސް، ސަޓޯއަށް ބުނެދީފައިވާ ގޮތެވެ. އިލްޔާސް ބޭނުންފުޅުވަނީ، ސަޓޯލައްވާ ރައީސް މައުމޫނަށް ސިޓީއެއް ލިޔުވައިގެން އޭނާ މިކަމުން ސަލާމަތްވާނެ ގޮތްތައް ރާވައިދޭށެވެ. އަދި ބައެއްރަސްމީ ފޮތްތަކުގައި ހުރި ކަމާބެހޭ ލިޔުންތައްވެސް ބަދަލުކޮށް ލާށެވެ. އަދިވެސް ސަޓޯ ބުނެފައިވެއެވެ.
އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް ދެރަކަމެއް ކުރެވުނޭ، ފަހަރެއްގައި އެވާހަކަ އަކުރުންއަކުރަށް ނުދެންނެވިދާނޭ، އަޅުގަނޑަށް އެނގިފައި އޮތްގޮތުން، އަޅުގަނޑު ހިތަކަށްނާރައޭ، އިލްޔާސް މިކޮޅަށް ވަޑައިގަންނަވާނެ ކަމެއް! ދެން އިލްޔާސް ވިދާޅުވަނީ، އަޅުގަނޑު ލަންޑަނަށް ގެންގޮސްގެން އެފްޕީއައިޑީގެ ފޮތްތައް ހުންނާނީ ބަދަލުކޮށްގެން ގެނެސްފައޭ، އިލްޔާސް މިއައްސަވަނީ އެފޮތްތައް އޮތްތަނަށް ލާންހަދާނީ ކިހިނެތްހޭ؟ ދެން ސަޓޯ ބުނެފައިވަނީ، ވަރަށް ދެރަވޭ ހައިކޯޓްގައި ހުވާކޮށްފައި އެވާހަކަ ދައްކަން ޖެހިދާނެތީ، ސަޓޯދޮގުހުވާ ކުރެއްވުމަށް ޖެހިލުންވާކަން މިވާހަކަތަކުން ސާފުވެއެވެ. ދިވެއްސަކަށް ވުމުގެ އިތުރުން ޖަލުގައި ހުންނެވީމާ ހެއްދެވިފަރާތެއް ވޮޑިގެންވާކަމުގެ އިމާންތެރިކަން ސަޓޯގެ ހިތުގައި ހަރުލާފައިވާކަން މިވާހަކަތަކުން އެނގެއެވެ.
އަދި އަހަރުމެން އެންމެން އެކައްޗެއް ކިޔާފަދޫކޮށްލީމާ ޝަރީޢަތުގައި ދައްކާނެހެކި ބައިވަރު ހުންނާނެކަމަށާއި ސަޓޯގެ ސުވިސް ބޭންކް އެކައުންޓުގައި ހުރިފައިސާ ސަރުކާރަށް ދޫކުރުމަށް ސިޓީއެއްގައި ސޮއިކުރުވުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ކަމަށާއި ސަޓޯ ސުއިސް ބޭންކް ކައުންޓަރަށް ދިއުމުންނޫނީ ފައިސާދޫނުކުރަން ސިޓީފޮނުވީ ކީއްވެގެންތޯއާއި ކުއްލިއަކަށް އެހާސިއްރުކުރީ ކީއްވެގެންތޯއާއި ތަފާތުވަރަށްގިނަ ވާހަކަތައް އިލްޔާސް ދައްކާފައި ހުއްޓެވެ.
އެކައުންޓް އެހާސިއްރުކުރި ސަބަބެއްކަމަށް ސަޓޯ ބުނުއްވާފައިވަނީ، އެއީއޭނާއާ ޖައްސާލައި ގެންއުޅޭ މީހަކުހުރެފަ އެކައުންޓާބެހޭ ލިޔުންތަކެއް ގެއްލުމުން އެއެއްޗެހި ގެއްލުމަކީ، އޭނާއާ ޖައްސާލައިގެން އުޅޭމީހާގެ ކަމަކަށް ވެދާނެތީއާއި އެއިންނާޖާއިޒު ފައިދާއެއް ނަގާފާނެތީ ކަމަށެވެ.
ދެން އިލްޔާސް ވިދާޅުވެފައިވަނީ، ސަޓޯގެ ބައްޕަލައްވާ ސުވިސްބޭންކަށް ސިޓީއެއް ލިޔެގެން ސުއިސްބޭންކުގައި ހުރިފައިސާ ބައްޕަގެ ނަމަށް ބަދަލުކުރުން ރަނގަޅުވާނެ ކަމަށާއި އެކަންއޮންނަގޮތް ބަލާފައި އަންގާނެކަމަށެވެ. އެފައިސާއަށް ގޮތެއްނުހަދަން މިއުޅެނީ ދުވަހެއްގެ ކޮޅުންވެސް އެފައިސާ ދައްކަންޖެހި ދާނެތީކަމަށް ވެސް ސަޓޯ ބުނެފައިވެއެވެ. މިވާހަކަތަކުން ސަޓޯއަކީ، ދިވެއްސަކަށް ވީތީ، ހިތުތެރޭގައި އީމާންތެރިކަން އަށަގެންފައި ހުރިކަން އެނގެއެވެ.
މިއީ އޭނާގެ މައިންބަފައިން އޭނާ ތަރުބިއްޔަތުކޮށް، ބޮޑުކޮށްފައިހުރީ އިސްލާމީ ތަރުބިއްޔަތު މަތީގައިކަން ސާފުވާ ހެއްކެކެވެ. މިގޮތުން ދެކެވިފައިހުރި ހުރިހާ ވާހަކަތަކަށް ވިސްނާއިރު ސަޓޯގެ ހިތުތެރޭގައި މާއްދިއްޔަތު އަށަގެންފައި ވާއިރު، ރޫޙާނިއްޔަތު ވެސް ވަކިވަރަކަށް ހުރިކަން ސާބިތުވެއެވެ.
އާދެ! ދައުލަތުން މިފައިސާ ނާތުލެވިއްޖެނަމަ ސަޓޯ މިފައިސާތައް އިންވެސްޓްކޮށްގެން މާސިންގާ ޕްރޮޖެކްޓެއް ދުވަސްގަނޑެއް ކޮށްފައި ފަށާނެކަން އަޅުގަނޑަށް ޔަގީންކުރެވެއެވެ. ފަހެ، އިލްޔާސްގެ ވިސްނުން މިހުރީ ސަޓޯގެ ބާރުގެދަށުން މިފައިސާގަނޑު ކަނޑުވާލާށެވެ. ހަމަ ކަށަވަރުން، މިފައިސާތަކަކީ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ މިލްކު ފައިސާއެއްކަން ޔަގީނެވެ.
ބުނެވޭ ގޮތުގައި، 328 މިލިޔަން ހިމެނޭކަމަށް ވެއެވެ. ސާފުއަދަދު އެނގޭނީ މިމައްސަލަ ތަހުގީގު ކުރެވުނު ދުވަހަކުންނެވެ. މިރޯލުގައި މިދެބޭފުޅުންގެ ވާހަކަތައް މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ބިނާކޮށްފައިހުރީ، ތަހުގީގުގައި ދެމީހުން އެއްވާހަކައެއް ދައްކާށެވެ. މުޅިތަހުގީގު އޮޅުވާލާށެވެ.
ފަހެ، އިލްޔާސް ކުރެއްވި މިއަމަލަކީ، ޣައިރުގާނޫނީ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި އަޅުގަނޑުބެލީ މިރޯލްގައިހުރި މިވާހަކަތަކަށް ބަލާއި އަޑުއެހުމަށް ފަހުގައެވެ. މިވާހަކަތައް އަޑުއެހުމަށް ފަހު، އަޅުގަނޑަށް ވިސްނުނީ ރައީސް މައުމޫނާ ގުޅިގެން އިލްޔާސް މިއުޅުއްވަނީ، ހުރިހާކަމެއް ސަޓޯގެ ޒިންމާގައި ލުއިގޮތަކަށް އަޅުވާލައިގެން މިކަން ނިންމާލާށެވެ. އެހެނަސް މިޓޭޕް އަޅުގަނޑު ފަޅާއަރުވާލުމުން ސަރުކާރުން ދެން ހައްދަވާނެގޮތަކީ، ސަޓޯއާއި އިލްޔާސްއާ މިކަމުގައި ލާމެހި ގުޅިފައިވާ މިންވަރު އެނގިގެން ދިޔައިމާ މުޅިމައްސަލަ އެކުގައި ކޮންމެވެސް ހީލަތަކުން އޮއްބާލާނީއެވެ.
އަޅުގަނޑު މިކަންމިކުރީ، ރައީސް މައުމޫނު މިކަން އޮއްބާލެއްވިޔަސް ދިވެހި ރައްޔިތުން ކޮންމެވެސް ދުވަހަކުން، މިތަހުގީގުކޮށް މިފައިސާތައް ރައްޔިތުންގެ މިލްކަށް އަނބުރާ ގެނައުމަށް މަގުފަހި ކުރުމަށެވެ. އަޅުގަނޑު އަޒުމް ކަނޑަ އަޅައިގެން މިހުންނަނީ، ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހަށް ހޮވޭދުވަހަކުން މިމައްސަލަ އެމަޖިލީހަށް ގައުމީ ކަމެއްގެ ގޮތުގައި ވައްދާށެވެ. އެފަދަ ދުވަހެއް ދެއްކެވުން އެދި، ﷲ އަށް ދުޢާ ދަންނަވަމެވެ! އާމީން!
އާދެ! މިރޯލުގެ މައްސަލާގައި ޖަވާހިރުވާދީއަށް އަޅުގަނޑު ބަލާއައީ އޭރުސިފައިން ގޭގައި އުޅުއްވި އޮފިސަރެއް ކަމުގައިވާ، އަލްފާޟިލް ދޮންޖޭމު އުމަރުނަސީރެވެ. މިބޭފުޅާ ހުންނެވީ އާދައިގެ ހެދުމުގައެވެ. ވަޑައިގެންނެވި، ސިފައިންގެޖީޕް ބާއްފައިއޮތީ، ފައިފުހޭ މިސްކިތް ހުންނަގޯޅި ތެރޭގައެވެ. އެހާދުރުގައި ބޭއްވީ ފަހަރުގައި އަޅުގަނޑަށް އެކަން އެނގިގެން ފިލުމަށް ގޮތެއްރާވަ ފާނެތީކަމަށް ވެދާނެއެވެ.
އަޅުގަނޑު އެވަގުތުހުރީ، އަރާމު ކޮށްލުމަށް ކޮޓަރިއަށް ވަނުމަށް ތައްޔާރުވެގެން ވަރަށް އާދައިގެ ގޮތަކަށެވެ. ގަމީހަކާއި ނުތޯޑުވާ މުންޑެއް (ޕާކިސްތާނުގައި މީހުން މުންޑު އަންނަގޮތަށް) އަނދެގެން ރޭގަނޑު ކައިނިމި ނިދުމަށް ތައްޔާރު ވެގެންނެވެ. އުމަރު ގޭތެރެއަށް ވަދެވަޑައިގެން، އިލްޔާސް އުޅުއްވާތޯ ވިދާޅުވުމުން، އަޅުގަނޑު އެހުރިގޮތަށް ބޭރުގޭތެރޭ ދޮރުމަތިން، އުމަރާ ބައްދަލު ވެއްޖެއެވެ. އުމަރު ވިދާޅުވީ، ތިމަންނަ މިއައީ ސިފައިންގެއަށް އިލްޔާސް ބޭނުންވެގެން، އިލްޔާސް ސިފައިންގެއަށް ގެންދިއުމަށް، އިލްޔާސް ބަލައެވެ! އަވަހަށް ހިންގަވާށެވެ! ސިފައިންގެއަށް ދުރުވަންވީއެވެ!
ދެން އޭނާ ޖިޕާގުޅުއްވުމުން، ޖަވާހިރުވާދީ ކުރިމައްޗަށް އިތުރު ސިފައިންނާއެކު، އެޖީޕް އަތުވެއްޖެއެވެ. އަޅުގަނޑު ހެދުން ބަދަލުކޮއްލަން ބޭނުންވާހަކަ، އުމަރަށް ދެންނެވުމުން ވިދާޅުވީ، ހުރިގޮތަށް ހިންގަވާށެވެ. ވަގުތެއް ނެތެވެ. ހެދުން ބަދަލުކޮއްލުމަށް އުމަރުގެ ހަރުކަށިކަމުން ފުރުސަތެއް ނުދެއްވިއެވެ.
ދެން އަޅުގަނޑު މަންމަގާތުގައި ޕޮލިހުން ބަލާއައިސްގެން އެމީހުންނާއެކު އަޅުގަނޑު މިދަނީކަމަށް މަންމައަށް ނަންގަނެ ހިތްވަރުގަދަ ކުރުމަށް ވަސިއްޔަތްކޮށް، އަޅުގަނޑު ހުންނާނީ އީމާންތެރި ކަމާއެކު، ﷲ ގެ މަގުގައި ސާބިތުކަން މަތީގައިކަމަށް ނަންގަނެ، ހިތްހެޔޮކޮށް ހަދާފައި ސަލާމްގަލަމް ކުރުމަށްފަހު، އުމަރާއެކު ޕޮލިސްޖީޕަށް އަރައި އިތުރު ސިފައިނާއެކު އެހުރިގޮތަށް ދިޔައީއެވެ.
ސިފައިންގެ ހެޑްކުއާޓަޒްގެ ކުރިމައްޗަށް މަޑުކޮށްލާފައި އުމަރު އެހެން އޮފިސަރަކާ ވާހަކަތަކެއް ދެއްކެވުމަށް ފަހު، އަޅުގަނޑު ގޮވައިގެން ވަޑައިގަތީ، ސިފައިންގެ ކުރިމައްޗާ ދިމާލަށް ބީޗަށެވެ. އެދިމާލުގައި އޮންނަ ފާލަމާ ދިމާއަށެވެ. އޭރު ސިފައިންގޭގައި ގެންގުޅޭ ހުދުދަވާދުލާފައިވާ ކުޑަގެގަނޑެއްލީ ކުޑަވަެއްގެ ރީތިލޯންޗެއް ޑްރައިވަރާއި އިތުރު ދެމީހުންނާއެކު ތައްޔާރަށް ރެޑީކޮށްފައި އޮތެވެ.
އުމަރާއެކު އަޅުގަނޑު އެލޯންޗަށް އަރުވައިގެން ނައްޓާލީއެވެ. އިރުކޮޅަކަށް ފަހު، ރަށަކާކައިރިކޮށް ފައިބަން ބުނުމުން، ފޭބިއިރު މިއީ ދޫނިދޫޖަލުކަން އެގިއްޖެއެވެ. އަޅުގަނޑު އެރަށު އަތިރިމަތީގައި ހުންނެވި އޮފިސަރަކާ ހަވާލު ކުރެއްވުމަށް ފަހު، އުމަރު އަޅުގަނޑާވަކިވެ އެހެންދިމާއަކަށް ވަޑައިގެންފިއެވެ.
އަޅުގަނޑާ ހަވާލުވި، މިއޮފިސަރަށް އެހެންމީހުން ކިޔާއުޅެނީ، ސުންދުސީއެވެ. މިއޮފިސަރު، އަޅުގަނޑު ގޮވައިގެންގޮސް ބޭންދީ، ދޫނިދޫގައި ތަހުގީގުކުރަން ހަދާފައިހުރި ކުޑައޮފީސް އިމާރާތް ކައިރީގައި ތަންކޮޅެއް ދުރުންބޭރުގައި ބަހައްޓާފައިހުރި އަތްގަނޑުނެތް ޕްލާސްޓިކް ގޮނޑިއެއްގައެވެ. ބޭރުގައި އަލިވާގޮތަށް ބޮތްކެއް ނެތުމުން ވަރަށް އަނދިރިއެވެ. އެކަމަކު ކައިރީގައި އުޅޭމީހުން އެނގެއެވެ. ހިސާބަކަށް ހަނދުވަރު ދެއެވެ. އުޑުމަތި ސާފެވެ.
މިހިސާބުން ޅަބޭއޭކިޔާ ހިކިހިކި އޮފިސަރަކު އުޅޭތަން ފެނިއްޖެއެވެ. މީނާއަކީ މިކޮޓަރިއަށް، ތަހުގީގަށް މީހުންވައްދާ ނެރެހަދާ މީހާއެވެ. އިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައިޅަބޭ، އަޅުގަނޑު ކައިރިޔަށް ދުރުވެ، ކޮފީތައްޓެއް ބޯލަންވީނޫންތޯއޭ ކިޔާފައި ކޮފީތައްޓެއް އިރުކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ގެނެސް ދިއްކޮށް ލައިފިއެވެ. ކޮފީތަށި އަޅުގަނޑު އަތަށް ލައިގެން އިނދެއިނދެފައި އޭނާ ދުރަށް ދިޔުމުން، އެކޮފީތަށި ނުބޮއި އުކާލައިފީމެވެ. ގޮތްނޭންގޭ އެއްޗެއް ބުއިމަށް ހިތަށް ނޭރީއެވެ. ޖޯޑުބަލާއައިސް ކޮފީމީރުތޯ ވެސް އެއްސެވެ. ދެން ޚަބަރެއްނުވެ ގަޑިއެއްހާއިރު ވެފައި ޅަބޭ އައިސް އަޅުގަނޑު ވެއްދީ ތަހުގީގުކުރާ ތަނަށެވެ.
ތަހުގީގު މޭޒުދޮށުގައި ތިއްބެވީ، އޭރު ވަރަންޓް އޮފިސަރެއް ކަމުގައިވާ، ހ.މުގުރިގޭ އަލްފާޟިލް ތާހާވަހީދާއި އޭރު ކޯޕްރަލެއް ކަމުގައިވާ، އަލްފާޟިލް މޯރާތައުފީގާއި އޭރު ސާޖެންޓެއް ކަމުގައިވާ، އަލްފާޟިލް ވ.ޅަހުއްތާއި އޭރު ޕްރައިވެޓެއް ކަމުގައިވާ، އަލްފާޟިލް މުހަންމަދު އިބްރާހީމެވެ. މުހަންމަދު އިބްރާހީމަކީ، މީނާގެރަށް ކަމުގައިވާ ގދ.ރަތަފަންދޫ ގައި ގާޒީކަން ކުރައްވަން އުޅުއްވާފައި ސިފައިންގެ ތެރެއަށް ވެންނެވި ބޭފުޅެކެވެ.
އަދި މީނާއަކީ، މީހުންގައިގާ ތަޅައިގެން ބަޔާންނެގުމަށް މަޝްހޫރު ބޭފުޅެކެވެ. ސުވާލު ކުރައްވަމުން މޭޒުދަށުން ކަށިމަތީގައި ދަގަނޑުބޫޓުން އެތެއްބައެއްގައިގާ މިތަހުގީގުތެރޭގައި އޭނާ، ބޫޓުން ޖައްސަވައި ހެއްދެވިކަން އެނގިފައި ވެއެވެ. މިތަހުގީގު ތެރޭގައި މީނާއަށް ޕްރޮމޯޝަނެއް ލިބި ލާންސް ކޯޕްރަލަކަށް ބަދަލުވިއެވެ.
ތަހުގީގު މޭޒުގެ ބިއްދަށުން އުމަރު ނަސީރު، ކެމީފުލާޖް ޔުނިފޯމްގައި ފުލްކިޓާއެކު އުޅުއްވާތަން ބައެއްފަހަރު ފެނެއެވެ. މީނާ މިގޮތަށް މިއުޅުއްވަނީ ތަހުގީގަށްނެރޭ މީހުން ބިރުދެއްކުމަށެވެ. އަދި ތަހުގީގު ކުރަމުންދާބަޔާ މާދުރުނޫން ހިސާބެއްގައިހުރި އުނދޯލިގެއެއްގައި، އެލުވާފައިހުރި އުނދޯލީގައި ހެއްލައިލަ ހެއްލައިލާ ކޮމިޝަނަރ އަލްފާޟިލް އާދަމް ޒާހިރު މުޅިރޭއެކުގައި އިންނެވިކަން ވަނީ އެނގިފައެވެ.
އެރޭގެ ތަހުގީގު ގެންދެވީ އޭނާއާ ސީދާ މަޝްވަރާ ކުރެވެމުންނެވެ. ތަހުގީގުގެ ބޮޑުބައި ކުރިޔަށް ގެންދެވީ ތާހާވަހީދެވެ. އަޅުގަނޑު ތަހުގީގުކުރާ ތަނަށް ވައްދާފައި އެމީހުން އިށީދެގެންތިބި މޭޒުތަކުގެ ކުރިމަތީގައި ތާހާއާ ދިމާލަށް އަނެއްފަރާތުގައި ބޭންދުމަށް ފަހު، ފުރަތަމަ ވެސް އެއްސެވި ސުވާލުތަކަކީ މިއެވެ.
ތާހާ: މ.ބިގްފިޝް އަލްފާޟިލް ޔޫސުފްރަފީޢު (މަޝްހޫރު ފިލްމުކުޅޭ ޔޫސޭ) އާއި ގ.ތަލްވާރުގޭ އަލްފާޟިލް އާދަމް ރަޝީދު އަހްމަދު، ދީފައިވާ ބަޔާނުން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގެއެވެ. އެދެމީހުންނަށް، އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސާއި ސަޓޯކަމަށް ބެލެވޭއަޑަކުން ދައްކާފައިވާ ވާހަކަތަކެއް ރެކޯޑުކޮށްފައިވާ ކެސެޓްރޯލެއް ލިބިފައިވަނީ، އިލްޔާސް އަތުންކަން ކުރެވުނު ތަހުގީގުން އެނގެއެވެ.
ވީމާ އެދެމީހުންނަށް، އިލްޔާސާއި ސަޓޯގެ ފޯންކޯލެއް ރެކޯޑްކޮށްފައިވާ، ކެސެޓްރޯލެއް އިލްޔާސް ދެއްވިންތޯއެވެ؟ އާދަމް ރަޝީދު ތަހުގީގުގައި އިއުތިރާފް ވެފައިވަނީ، އިލްޔާސް އެރޯލް އޭނާއަށް ދެއްވިކަމަށެވެ.
އަދި އެއީ ދެމީހުން ދެމެދުގައި ފޯނުން ދެކެވިފައިވާ ވާހަކަތަކެއްކަން އިލްޔާސަށް ވެސް ރަނގަޅަށް އެނގޭނެއެވެ. ޓެލެފޯން، ފެކްސް އަޑުއަހާ ރެކޯޑުކޮށް، ހާމަކުރުމަކީ، ގާނޫނު އަސާސީން މަނާކަމެކެވެ. އެފޯންކޯލްގެ ވާހަކަތައް ރެކޯޑްކުރީ ކާކުހެއްޔެވެ؟ އަދި އިލްޔާސަށް އެރޯލް ލިބިލެއްވީ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ އެފަދަ އެއްޗެއް ލިބިލެއްވުމުން، ފޯނުކޯލެއްކަން އެނގިވަޑައިގެން ހުންނަވާ، އިލްޔާސް އެކަން ސިއްރު ނުކުރައްވައި އަންގަންވާ ފަރާތަށް ނާންގަވައި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއަށް އާންމު ކުރެއްވީ، ކީއްވެތޯއެވެ؟ އެއީ ކުށެއްކަން އެނގިނުލައްވަނީ ތޯއެވެ. އަދި މީގެއިތުރަށް މިޒާތުގެ މިކަމާގުޅޭ ބައިވަރު ސުވާލުތަކެއް ތަކުރާރުކޮށް ފުލުފުލުން ކުރެއްވިއެވެ!
އިލްޔާސް (އަޅުގަނޑު): ތަލްވާރުގޭ އަލްފާޟިލް އާދަމް ރަޝީދު އަތަށް، ތިޔަވިދާޅުވާ ކެސެޓްރޯލް ދިނީ، ސީދާ އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ އަތުންނެވެ. އެކަން އެގޮތަށްކުރީ، އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސްފަދަ ސަރުކާރުގެ އެހާމަތީ މަގާމެއްގައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކު، އަދި ގައުމީ ސަލާމަތާ ހަވާލުވެގެން ހުންނެވި ބޭފުޅަކު، ދައުލަތުގެ ފައިސާގެ ބޮޑުޚިޔާނާތެއްގެ ތުހުމަތުގައި ޑިފެންސުން ކުރާތަހުގީގަކަށް ޖަލުގައި ބަންދުކޮށްފައި ހުންނެވި، މީހަކާ ސިއްރުގޮތަކަށް ފޯނުންވާހަކަ ދައްކަވައި ދައުލަތުން ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ތަހުގީގެއް އޮޅުވާލާއި އެތަހުގީގަށް ހުރަސް އެޅުއްވުމަށް މަސައްކަތް ކުރައްވާފައިވާތީ، އެއީ މުޅިގައުމަށް ޣައިރުގާނޫނީ ގޮތުން ވެވަޑައިގަންނަވާ ޚިޔާނާތަކަށްވާތީ، އެކަން އާންމު ރައްޔިތުންނަށް ފަޅާއަރުވާލައި އެއީ ހަގީގަތުގައި ވެސް، ބަޔަކު ހިންގައިގެންއުޅޭ ކަމެއްކަން ހެއްކާއެކުގައި ކަށަވަރުކޮށް، އާންމު ރައްޔިތުންނަށް އެކަމުގެހެކި ދެއްކުމުގެ ގޮތުން ފާޅުގައި ގަސްދުގައި ކުރިކަމެކެވެ.
ގާނޫނު އަސާސީގައި ވާގޮތުން މިކަންތައް ކުރުމަށް ވަކިހާލަތެއްގައި ހުއްދަކުރެއެވެ. އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި މިއީ އެފަދަހާލަތެކެވެ. މިއަމަލުން ދައުލަތުން ކުރައްވާ މުހިންމު ތަހުގީގަކަށް ވަރަށްބޮޑަށް ހުރަސްއެޅޭތީއެވެ. އެހިނދު މިކަންވާނީ ޣައިރުގާނޫނީ އަމަލަކަށެވެ.
11 ނޮވެންބަރ 1968މ، 20 ޝަޢުބާން 1388ހ، ން ފެށިގެން، 27 ނޮވެންބަރ 1997މ، 27 ރަޖަބު 1418ހ، ވީ ބުރާސްފަތި ދުވަހު ފާސްކޮށް، 01 ޖެނުވަރީ 1998މ، ގައި ދިވެހި ރާއްޖޭގައި އެހެން އަސާސީއަކަށް އަމަލުކުރައްވަން ފައްޓަވަންދެން ބޭނުން ކުރެއްވި ގާނޫނު އަސާސީގެ، 12 ވަނަ މާއްދާގައި، “މީހުންގެ މެދުގައި ހިނގާ ސިޓީތަކާއި ޓެލެފޯން، ޓެލެގްރާމް، ވަޔަލެސްފަދަ ޚަބަރުނަގާއި އަހައި، ބަލައި، ފައުޅުކޮށް ހެދުމަކީ، ގާނޫނުގައި ބަޔާންވެގެންވާ ވަކިހާލަތެއްގައި މެނުވީ، ކޮށްގެންވާނޭ ކަމެއްނޫނެވެ.” މިހެން އޮންނަކަމާއި ގާނޫނު އަސާސީން ހިމާޔަތް ކުރެވިގެންވާ މީހެއްގެ ޒާތިކޯލެއް ކަމުގައި ވިޔަސް މިވާހަކަތަކަކީ، އެއްގޮތަކަށް ވެސް ސިއްރުނުކޮށް، ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އާންމުކޮށް، އަޅުގަނޑު ހާމަކުރަން ބޭނުން ވާހަކަތަކެއް ކަމަށް ފެނިގެން އެކަން އެގޮތަށް ގަސްދުގައި ކުރީއެވެ.
އަޅުގަނޑު މިކަންކުރީ، މިއީ ވަކިހާލަތެއް ކަމުގައިދެކި މިކަން އާންމުކޮށް ފަޅާއަރުވާ ނުލައިފިނަމަ، ރައްޔިތުންގެ ހައްގަކާގުޅޭ ބޮޑުތަހުގީގަކަށް ބޭނުންވާ މުހިންމު ވާހަކަތަކެއް ސިއްރުވެގެން ދާނެތީއެވެ. އަދި މިކަމުން ދިވެހި ދައުލަތަށާއި އެންމެހާ ރައްޔިތުންނަށް، ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ވެގެން ދާނެތީއެވެ. މިދަނޑިވަޅުގައި ދިވެހިގައުމު މިއޮތީ، ވަރަށް ޚުތޫރަތްތެރި ހާލަތެއްގައެވެ. ދައުލަތަށް ދިމާވި ވަރަށްބޮޑު ޚިޔާނާތެއް ގައުމީފެންވަރުގައި ތަހުގީގުކުރުމުގެ ތެރޭގައެވެ. އަޅުގަނޑު މިކަންމިގޮތަށް ނުކޮށްފިއްޔާ، ދައުލަތުން ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ ވަރަށްމުހިންމު ތަހްގީގަކަށް ހުރަސް އެޅޭނެއެވެ.
އަޅުގަނޑު އަތަށް އެރޯލްލިބުމުން، އެކަން ސިއްރުކޮށް ރަސްމީކޮށް އަންގަންޖެހޭ ކަމާބެހޭ ފަރާތަށް އަންގާއި އެރޯލް އެފަރާތާ ހަވާލުކުރިނަމަ، އެހިސާބުން މުޅިމައްސަލަ ރީތިކޮށް އޮބިގެންދާނެ ކަމުގެ ޔަގީންކަން އަޅުގަނޑަށް އޮތީމާ، އެރޯލަށް ރެކޯޑުކުރެވިފައި އެވަނީ ފޯނުކޯލެއްކަން ވަރަށް ރަނގަޅަށް އެނގިހުރެ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އާންމުކޮށްލީ ގަސްދުގައެވެ. ވަރަށް ކެރިގެން ހުރެއެވެ. ބަންދުކުރާނެކަން އެނގިހުރެއެވެ. މިކުޅެވެނީ އެންދެރިއާކަން އެނގިހުރެއެވެ. ވިދާ ޖަވާހިރަކަށް، ކަޅު އެންދެރިއާ ކުޅެވެނީކަން އެނގިހުރެއެވެ.
އަދި މިކަން މިގޮތަށް ކުރުމަކީ، އަޅުގަނޑު ދިވެހި ގައުމަށާއި ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އިޚްލާސްތެރިވެ ތެދުވެރިވެ، ވަފާތެރިވުން ކަމުގައި އަޅުގަނޑުގެ އަމިއްލަ ޒަމީރަށް އެންމެފުޅާމިނުގައި ގަބޫލުކުރެވިފައި ވާތީއެވެ. މިއީ އަޅުގަނޑު، ﷲ ގެމަގުގައިކުޅަ އިޚްލާސްތެރި ޖިހާދެކެވެ. އަޅުގަނޑަށް ކިޔަވައިދިން މުދައްރިސުންނަށް ކުރާހަދިޔާއެކެވެ. މިކަމަށް ކޮންމެ އަދަބެއް ދެއްވިޔަސް ބިރެއް ނުގަނެއެވެ. މިހުރީ ކުރިމަތިލާން ތައްޔާރަށެވެ. ދަންޖައްސާ މަރާލިޔަސް އެންމެރަނގަޅެވެ.
ސުވަރުގެތައް ހުންނާނީ ތައްޔާރަށެވެ. ގާނޫނު އަސާސީގެ ބޭރުފުށަށް ބަލާއިރު، މިއީ އެކަކާއަނެކަކާ ދެމެދުދެކެވޭ އަމިއްލަވާހަކަ ތަކާއި ފަރުދީގޮތުން ޒާތީ މަސްލަހަތުތައް ދިފާއުކޮށް ދިނުމަށް ގާނޫނު އަސާސީން މަނާކުރެވިފައިވާ ކަމެކެވެ. އެހެނަސް މިކަމަކީ ދިވެހިގައުމަށް ގެއްލުންވެ ބަޔަކު ދިވެހި ގައުމަށް ޚިޔާނާތްތެރިވެ ޣައިރުގާނޫނީ ހާލަތެއްގައި ދިވެހިގައުމުއޮތް ހިނދުކޮޅަކަށް ވާތީ، މިކަން މިގޮތަށް ކާމިޔާބު ވިޔަނުދިނުމަށް އަޅުގަނޑު ކުރިކަމެކެވެ.
މިކަމަކީ، ﷲގެ މަގުގައި ކުރެވޭ މަތިވެރި ޖިހާދެއްކަމުގައި އަޅުގަނޑަށް ހިތުގެއަޑިން ގަބޫލްކުރެވޭތީ، ﷲއަށް ދެރަކްޢަތް ނަމާދެއްކޮށް ދުޢާދެންނެވުމަށް ފަހު، މިކަން މިގޮތަށް އަޅުގަނޑުކޮށްލީ ވަރަށް ކެރިހުރެ އަމިއްލަ އިތުބާރާއި ފުރިހަމަ ޔަގީންކަމާ އެކުގައެވެ. އެފްޕީއައިޑީގެ މަޝްހޫރު ބޮޑުޚިޔާނާތާ ގުޅޭގޮތުން، އިލްޔާސާއި ސަޓޯގެ ވާހަކަތައް ހިމެނޭ ކެސެޓްރޯލް ފަޅާއަރުވާލީ ނޭނގިހުރެއެއް ނޫނެވެ. އަމިއްލަ އިޚްތިޔާރާއި ގަސްދުގައެވެ. ﷲ އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ މިމައްސަލައަކީ، މިގައުމުގައި ކޮންމެވެސް ދުވަހަކުން އިތުރަށް ތަހުގީގުކޮށް ބަލަންޖެހޭނެ ކަމެކެވެ.
އަޅުގަނޑުގެ ނަފްސުގައި ވިންދުހުރިހާ ދުވަހަކު މިއަޑު އުފުލާނަމެވެ. މަދުބަޔަކު ރައްޔިތުންގެ ފައިސާއަށް ވެފައިވާ ބޮޑުޚިޔާނާތެކެވެ. މިދުނިޔެމަތީގައި މިކަމަށް އަޅުގަނޑަށް ލިބެންވާ އުގޫބާތެއް އޮތިއްޔާ ޝަރީއަތް މެދުވެރިކޮށް ދެއްވާށެވެ. ތިޔަބޭފުޅުންގެ ފަރާތުން އަޅުގަނޑު މިހުރީ އެއުގޫބާތްތައް ލިބިގަންނަން ތައްޔާރަށެވެ. މުޅިރައްޔިތުންގެ މަންފާއާއި ފައިދާއަށް އިސްކަމެއް ދީގެން، އަޅުގަނޑު މިހުރީމިކަން ބަލައިގަނެ ލިބިގަންނާށެވެ. ވަރަށް ކެރިގެން ތައްޔާރަށެވެ. އަދި އަޅުގަނޑު މިހުރީ، ﷲއަށް ތެދުވެރިކަން މަތީގައެވެ.
އަޅުގަނޑަށް މިރޯލް ލިބުނުގޮތަކީ، އިސްލާމީ މަރްކަޒުގައި އަޅުގަނޑު ވަޒީފާ އަދާކުރުމަށް އިންނަ މޭޒުމަތީގައި އެއްދުވަހަކު، އޮފީސްގަޑީގައި ބޭރަށް ގޮސްފައި އައިއިރު އޮއްވާ ފެނުމުންނެވެ. އޮތީދިގު ސިޓީއުރައަކަށް ލާފައި ބަންދުކޮށް ފައެވެ. އަޅުގަނޑު އެއުރަނަގާ ބަލާލުމުން، އެތެރޭގައި ކެސެޓްރޯލެއް ކަހަލަހަރު އެއްޗެއްކަންއޮތީ އެނގުނެވެ.
އުރަކަނޑާލައިގެން ނެގުމަށްފަހު، އުރައިގެ ބޭރުގަޔާއި އެރޯލްގެ ބޭރުގައި އެއްވެސް އެއްޗެއް ލިޔެފައި ނެތުމުން، އަވަސްވެގަތީ އޭގައިހުރި އެއްޗެއް ޖަހާލާއި އަޑުއެހުމަށެވެ. އަޅުގަނޑު ރަނގަޅަށް އެއްފަހަރު އަޑުއެހުމަށް ފަހު، ފުރަތަމަ އިއްވީ، ގ.އުތުރުގޭ އަލްފާޟިލް މުހަންމަދު ޚަލީލް (މައްކޮ) އަށެވެ. މައްކޮއަކީ އަޅުގަނޑާއެކު އިސްލާމީ މަރުކަޒުގައި ވަޒީފާއަދާ ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އިސްބޭފުޅެކެވެ.
ދެން އަޅުގަނޑު އަވަސްވެގަތީ، އިސްލާމީ މަރުކަޒު ހިންގެވުމާ ހަވާލުވެގެން ހުންނެވި، އޮނަރަބްލް އަބްދުﷲ ކަމާލުއްދީނު އަރިހުގައި އެވާހަކަ ދަންނަވައި އެރޯލުގެ އަޑު އަބްދުﷲ އަށް އިއްވާށެވެ. އަޅުގަނޑު ޖަހައި ދިނުމުން، އަބްދުﷲ އެއަޑުތައް އެއްސެވިއެވެ. އަބްދުﷲ އާއި މައްކޮއަށް މީކޮންވާހަކަ ތަކެއްކަން އަޅުގަނޑު ބުނެދިނީމެވެ. މިރޯލުން އިވެމުން ދިޔައީ އިލްޔާސްގެ އަޑުފުޅުކަން އަޅުގަނޑު މެންނަށް އެނގުނެވެ.
ދެންވެސް ފެނުނުހާ މީހެއްގެ ގާތުގައި މިވާހަކަ އަޅުގަނޑު ގެންދިޔައީ ބުނަމުންނެވެ. އެއްގޮތަކަށް ވެސް ސިއްރުކޮށް ހަދާކަށް ގަސްދެއް ނުކުރަމެވެ. އަބްދުﷲ އާއި މައްކޮ ވެސް މިކަން ސިއްރުކުރުމަށް ޚިޔާލެއް ނުދެއްވައެވެ. ސިފައިންގެއަށް ފޮނުވާލުމަށް ވިދާޅެއް ނުވެއެވެ. އަދި ވިދާޅުވިނަމަވެސް އަޅުގަނޑުހުރީ އެކަން ނުކުރާ ގޮތަށެވެ.
އަޅުގަނޑު އަޒުމް ކަނޑައަޅައިގެން ހުރީ، ވީހާގިނަ ބަޔަކަށް އަންގާއި މިކަން ބޭޒާރުކޮށް ލުމަށެވެ. ގިނަބަޔަކަށް މިކަން އޮޅުންފިލުވައިދީ އަންގައިދޭށެވެ. އެރޭ ނިދުމުގެ ކުރިން މިރޯލުގެ ވާހަކަ ރައީސް އޮފީހުގައި އުޅުއްވާ އަލްފާޟިލް އަބްދުލް ގައްޔޫމު ހަސަނައި މަގުމަތިން ދިމާވެގެން އެބޭފުލާއަށް ދެންނެވީމެވެ. އަދި މއ.އަތަމާގޭ އަލްފާޟިލް އަބްދުއްލަތީފު ހުސައިންމަނިކު އަރިހުގައި އެރޭރޭގަނޑު އަތަމާގެއަށް ގޮސް މިވާހަކަ އަޅުގަނޑު ދެންނެވީމެވެ.
އަދި އަތަމާ އަބްދުއްލަތީފުގެ ދެދަރިކަލުން ކަމުގައިވާ، އަލްފާޟިލް ހުސައިން ލަތީފާއި އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ލަތީފު އަރިހުގައިވެސް މިވާހަކަ ދެންނެވީމެވެ. އަދި ފަހުން މިރޯލުގެ ކޮޕީއެއްވެސް ދެވުނުހަދާން ވެއެވެ. އޭގެ އަނެއްދުވަހު އަޅުގަނޑުކުރި މަސައްކަތަކީ އެރޯލުގެ، 200 ޑުބްލިކޭޓްކޮޕީ އުފެއްދުމެވެ.
އަޅުގަނޑު ދޫނިދޫ ޖަލަށް ގެނައުމުގެ މާކުރިން އެހުރިހާ ރޯލުތަކެއްވާނީ އެކިމީހުންނަށްދީ ބަހާލާހަދާފައެވެ. އަދި ބައެއް މުހިންމު ތަންތަނަށް ފާރުމަތިން އުކާއި ދޮރުދަށުންލާފާއި ހުންނާނެއެވެ. މީގެތެރޭގައި ބައެއް ވަޒީރުންގެ ގޭގެހިމެނޭނެއެވެ. ދެން އިތުރަށް ދަންނަވާނެ އެއްޗެއް ނެތެވެ. މިކަމާގުޅޭ ހުރިހާވާހަކައެއް ކިޔައިދެވުނީއެވެ. މިއީ ތަހުގީގަށް އަޅުގަނޑު ކިޔައިދިން ތެދުވާހަކަތަކެވެ. މިއީ މިކަންހިނގި ގޮތެވެ. ދެން މިވާހަކަތަކެއް ބަދަލެއް ނުވާނެއެވެ. ފުރަތަމަ ބުރުގެ ތަހުގީގީ ވާހަކަތައް ނިންމާލީ މިވާހަކަތަކާ އެކުގައެވެ.
އާދެ! މިރޭގެފަހު ވަގުތެއްގައި އާދަންރަޝީދާއި ޔޫސޭއާ އެއްތަންކޮށް މިކަމާގުޅޭ ބައެއް ސުވާލުތައް އަނެއްކާ ވެސް ތަކުރާރުކޮށް ކުރެއްވިއެވެ. އަޅުގަނޑު ޖަވާބުގައި ދެންނެވީ ހަމަމިވާހަކަ ތަކެވެ. ކިޔުންތެރިންގެ މަޢުލޫމާތަށް މިދަންނަވާލަނީ ރޯލުލިބުނު ގޮތުގެ ހަގީގަތެވެ.
މޭޒުމަތިން މިރޯލު ފެނުނުދުވަސްނޫން އަނެއްދުވަހު، އަޅުގަނޑުގެ އެއްބަނޑުއެއްބަފާ ކޮއްކޮ، އަލްފާޟިލް އަހްމަދު ރަޝީދު ހުސައިން (ހަންދު) އާގޭތެރެން ދިމާވުމުން، އިއްޔެ ދޮންބެހޯދާލަން މަރުކަޒަށް ދިޔައިރު ދިމާނުވެގެން މޭޒުމަތީގައި ސިޓީއުރައެއް ބާއްވާފައި އައީކަމަށް ބުންޏެވެ.
މިއީ ކޯޗެއްކަމާއި ކިހިނެއް ލިބުނު އެއްޗެއްކަން ވަރަށް ރަނގަޅަށް އަޅުގަނޑަށް ކިޔައިދިނެވެ. އަދި މިރޯލަކީ އޭގެ އަސްލުކަމަށް ބުނެދިނެވެ. ފުރަތަމަ ކޮޕީއެވެ. އަޅުގަނޑު މިއަށް ހަދަންޖެހޭގޮތެއް އެބަހަދަމުން ގެންދަމޭ އެކަމާ، ހަންދު އުޅޭނެ ކަމެއްނެތޭ ބުނެފައި އިތުރު ވާހަކަތަކެއް ނުބުނެދެމެވެ.
ހަންދު އެދުނީ އަޅުގަނޑު ނެރޭ މަންތިރީގެ ދެވަނަޢަދަދުގައި މިވާހަކަތައް ކޮންމެވެސް ގޮތަކަށް ގެނެސް ދިނުމަށެވެ. މިރޯލް ލިބުނުދުވަސް ނޫންއަނެއްދުވަހު އަޅުގަނޑުކުރި މަސައްކަތަކީ، އަލްފާޟިލް ހަސަންޒާހިރު (ރާޑޯޒާހިރު) އަރިހަށްގޮސް ދީނާއިދިވެހި ދައުލަތަށްޓަކައި މުހިންމު މަސައްކަތެއް ކޮށްލަން ބޭނުންވެގެން ދުއިސައްތަ ކެސެޓްރޯލް ގަނެދިނުމަށް އެދި ދެންނެވުމުން އެއަށްވާ ފައިސާ އަޅުގަނޑަށް އޭނާ ދެއްވިއެވެ.
އެއްވެސް އިތުރުސުވާލު ތަކެއް ނުކުރައްވައެވެ. ދެން އަޅުގަނޑު އަވަސްވެގަތީ، ދުއިސައްތަ ކޮޕީހަދާށެވެ. މިބުރުގެ ތަހުގީގުގައި މިދެވާހަކަ އަޅުގަނޑު ބޭއްވީ ސިއްރުކޮށް ފައެވެ. ތަހުގީގަށް ކިޔައިނުދެމެވެ.
މިކަންތައް ތަހުގީގުގެ މިބުރުގައި ބޭއްވީ، އަޅުގަނޑުގެ މޭޒުމަތިން ފެނުނު އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މިއިން އެއްވެސް ވާހަކައެއް ތަހުގީގަށް ކިޔައެއް ނުދެމެވެ. ބާއްވާފައިއޮތީ ބޮޑުސިއްރެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ފަހުންވެސް ހައެއްކަރޭ ތަހުގީގަށްނެރެ މޭޒުމައްޗަށް ލީމީހަކު ހަމަނޭންގޭތޯއާއި ފަހުން އެމީހަކު ނުބުނޭތޯ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަންވަރު ނެރެގެން ސުވާލުކޮށް ހެދިއެވެ.
އެހެނަސް ތަހުގީގުގެ މިބުރުނިމި ދިޔައީ މިކަން ސިއްރުގައި ފޮރުވިފައި އޮވެގެނެވެ. ހުސްރޯލުތައް ގަންނަން އެއްވެސްމީހަކު ފައިސާދިންތޯ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ނާހައެވެ. އެހެންވެ އެބައިއޮތީ މުޅިން ސިއްރެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މިކަމާ ގުޅިގެން، ﷲއަށް ޝުކުރު ދެންނެވީމެވެ.
އާދެ! ސިއްރުނުކޮށް ކިޔައިދިން ވާހަކަތައް ތަހްގީގުޓީމަށް ކިޔައިދީ ނިމުމުން ހަމައެރޭ އެވަގުތު އެބޭފުޅުން ލިޔުއްވި ރަފްބަޔާނެއްގައި އަޅުގަނޑުލައްވާ ސޮއިކުރުވިއެވެ. އަޅުގަނޑު ގާނޫނީ ގޮޅިއަކަށް ފެއްތުނުލެއް އަވަސްކަމުން އަވަހަށް ނިންމާލެއްވީއެވެ. މިކަންތައް ކުރެވުނުލެއް އަވަސްކަމުން މިބޭފުޅުން ތިއްބެވީ، ވަރަށް އުފަލުންނެވެ.
މިތަހުގީގު ހޫނުވާންވީވަރަށް ހޫނުނުވެ، ފިނިވާއަތަށް އަޅާލީ، އަޅުގަނޑު އެއްބަސްވީލެއް އަވަސް ކަމުންނެވެ. ދެންހުރިބައިތަކަށް ފޯރިއަރައިގެން ނުދިޔައީ މިކަމާހެދިއެވެ. މިބަޔާން ލިޔުނީ، މުހަންމަދު އިބްރާހީމާއި މޯރާތައުފީގާއި ވ.ޅަހުއްތު އިސްކޮށް ތިއްބަވައިގެން ތޯހާގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުންނެވެ.
މިރޭއިރު އަރަންދެން ތަހުގީގު ކުރިޔަށް ގެންދިޔައެވެ. ދޭތެރެ ދޭތެރެއިންނެރެ ބޭރުގައި ވައިގެތެރޭގައި ތަންކޮޅެއް ދުރުގައި ބަހައްޓާފައިހުރި އަތްގަނޑުނެތް ޕްލާސްޓިކް ގޮނޑިއެއްގައި ބައިންދާފައި އަނެއްކާވެސް ބޭނުންވީމާ ގޮވާއި އެތެރެއަށް ވައްދަނީއެވެ. ތަހުގީގު ކޮޓަރިއަށް ނެރެވައްދާހެދީ އޭރު ދޫނިދޫގައި އުޅުއްވި އޮފިސަރެކެވެ. އޭނާގެ އާންމުނަމަކީ ޅަބޭއެވެ.
މެދު އުމުރަށްވުރެ މަތީއުމުރުގެ ޅަބޭގެ ރޫޑުމޫޑު ހުރިވަރަކީ، ބައެއްފަހަރު ދާންހިނގާށޭ ކިޔާފައި ގޮނޑީގެފައިގައި ބޫޓުން ޖައްސަވައެވެ. އަނެއްކާވެސް ދޭތެރެއަކުން ކޮފީތައްޓެއް، ޅަބޭ ގެނެސްދީފައި ވައިގެތެރޭގައި ތިޔަހެން އިންނައިރު ހޫނުވާނީ ކޮފީބޯލީމައޭ ބުންޏެވެ. މިފަހަރު ވެސް ޅަބޭނެތްވަގުތު ބަލާފައި ކޮފީތަށިނުބޮއި އުކާލާފައި އޭނާއައުމުން ހުސްތަށި އޭނާއަތަށް ދިނީއެވެ.
ތަހުގީގުގެ ފުރަތަމަ ރޭކަމަށްވާ މިރޭގެތަހުގީގު ހިނގަމުން ދިޔައީ ދޫނިދޫގައި ތަހުގީގު ކުރުމަށް ހަދާފައިހުރި ދެކޮޓަރީގެ ކުޑަ އިމާރާތެއްގައެވެ. ދަންވަރު ހަތަރެއްގެ ފަހުން ގެންގޮސް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ކުޑަގޮޅިއަށް ވެއްދިއެވެ. މިގޮޅިއަކީ ދޫނިދޫ އެއްނަންބަރު ޖަލުގެ ގޮޅިނަންބަރު އެކެކެވެ. އޭރު އެއްނަންބަރު ގޮޅިއަކީ، ފުރަތަމަބަރީގެ ކަނާތްފަރާތުން އެއްވަނަގޮޅިއެވެ.
ހުންނަނީ ހަގޮޅީގެ ތިންބަރިއެވެ. ޖުމްލަ، 18 ގޮޅިއެވެ. ފާޚާނާއަކަށް ހުންނަނީ، ތިރިތަށީގެ ފެންއަޅާގޮތަށް ހަދާފައި ހުންނަކުޑަ ފާޚާނާއެކެވެ. މިފާޚާނާ ހުންނަނީ އެއްނަންބަރާއި ހަތްނަންބަރާއި ތޭރަ ނަންބަރު ގޮޅިއާ ދިމާއަށް އެފަރާތުގައި މެދުބަރިއަށް ދިމާވާ ގޮތަށެވެ.
ހަތްނަންބަރު ގޮޅިއާދިމާއަށް ބޭރުގައި ތަންކޮޅެއް ދުރުގައެވެ. ފެންވަރާވަޅާއި ގިފިލި ހުންނަނީ އެއްނަންބަރު ގޮޅީގެކުރި މަތީގައެވެ. މިބަޔަށް ވަންނަދޮރާށި ހުންނަނީ ފުރަތަމަ ބަރީގެ ކުރިމަތީގައި މެދަށްވާ ގޮތަށެވެ. މިދެންނެވި އަށާރަގޮޅި ހުންނަނީ ރާނައިސިމެންތި ޖަހާފައެވެ. ފުރަތަމަ ދެބަރި ހުންނަނީ ޓިނުން ހިޔާކޮށްފައެވެ. ފަހުބަރި ހުންނަނީ ކޮންކްރީޓްކޮށް ޝީޓުއަޅާފައެވެ. މިގޮޅިތަކުގެ ބޮޑުމިނަކީ، 10 ފޫޓު 8 ފޫޓެވެ. އަދި އުސްމިނުގައި ވެސް، 8 ފޫޓު ހުންނާނެއެވެ.
ދޮރު ހުންނަނީ ދަނގަނޑު ތޭރިލައްވައިގެން އޭންގަލް ދަނގަނޑުން ހަދާފައެވެ. ކާންދީހަދަން ބަތްތައްޓެއް ވެއްދޭވަރުގެ ބާގަނޑެއް ދޮރުފަތުގެ މެދުގައި ހަދާފައި ހުރެއެވެ. ކާންދީހަދަނީ ބަތްތައްޓެއް ވެއްދޭވަރަށް ދޮރުފަތުގައި ހަދާފައިހުންނަ ކެންޑުމުންނެވެ. ގޮޅީގެ ކުރިމަތިފާރާ ގުޅުވައިގެން އެއްފަރާތުގައި އަނެއްގޮޅި ނުފެންނަގޮތަށް ފާރުބުރިއެއް ރާނާފައި ހުރެއެވެ. ފާނޫޒު އެލުވާފައި ހުންނަނީ ދޮރާދިމާލަށް އެއްފަރާތުގައި އެލުވާފައި އިންނަ ދަގަނޑެއްގައެވެ. ކޮންމެރެއަކު އިރުއޮއްސުމުން ފާނޫޒު ގެނެސް އަޅުވަނީ ސިފައިންގެ އޮފިސަރެކެވެ. އިރުއެރުމުން ނަގައިގެން ގެންދަނީއެވެ.
އެއްނަންބަރު ގޮޅިއަށް ގެނެސް ވައްދައި ބޭރުންތަޅުލީ ސުލައިމާނު ކިޔާއޮފިސަރެކެވެ. ކާންދީ ސައިދޭން އަންނަނީ މީނާ އިސްކޮށް ހުރެގެންނެވެ. ކާތަކެތި އުފުލަނީ ބަރޯއެއްގައެވެ. ގޮޅީގައިހުރި އަށިގަނޑުގައި އޮށޯވެ ހަމަޖެހިލާއި ނިދާލުމަށް މަސައްކަތްފެށި ތަނާހެން ދޮރުގައި ޖަހާލުމަށްފަހު ނުކުންނަންވީއޭ ބުނެފިއެވެ.
އަނެއްކާވެސް ތަހުގީގު މޭޒުދޮށަށް ގެންދިޔައީއެވެ. މިގޮތަށް އިރުއެރުމާ ދޭތެރޭގައި ދެތިންފަހަރު ގޮޅިޔަށްލައި އަދި ނެރެގެން ގެންދިޔައެވެ. ކުރަނީހަމަ އެއްސުވާލެކެވެ. ރޯލު ލިބުނުގޮތާއި ރެކޯޑްކުރި މީހެއް އިލްޔާސަށް އެނގޭތޯއެވެ؟ މިރެއަށް ތަހުގީގު ނިންމާލީ އިރުއަރާ އަލިވިފަހުންނެވެ.
މިގޮތަށް ތެޅުވުމަކީ، ނަފްސާނީގޮތުން ބަލިކޮށްލާއި ބިރުގެންނެވުމަށް ކުރާކަމެކެވެ. މިދުވަސްވަރު ޖަލުތެރެ ބަލަހައްޓަން ލާފައިތިބީ ޚާއްސަޓްރޭނިން ހަދާފައިތިއްބެވި ފޯހެއްގެ އޮފިސަރުންނެވެ. ބުނެވެނީ، ކަތިވަޅި ޓްރޭނިންގ ނިންމާފަތިބި ބައެއްކަމަށެވެ. ތިބެނީ ފުލްކިޓްގައި ކެމީފްލާޖް ޔުނީފޯމްގައެވެ. ކަތިވަޅިއެއް ފެންނަންއިންނަ ލޯގޯއެއް ގަމީހުގެ ކޮނޑުގައި ފެންނަން އިނދެއެވެ.
ތިބެނީ ދަނގަނޑުބޫޓު ގައެވެ. އޭކޭ 47 ކްލަޝިންކޯފް ހިފައިގެންނެވެ. ވަޒަން ކޮތަޅާއި ފެންފުޅިވެސް އުނަގަނޑުގައި ފެންނަން އޮވެއެވެ. ނިދީތެރޭގައި ދަނގަނޑު ދޮރާދިމާއަށް ބަލާލާއިރަށް ފެންނަނީ، ކެމީފުލާޖް ޔުނީފޯމްގައި ދަނގަނޑުބޫޓުގައި ކުލަޝިންކޯފު ހިފާފައި ހުންނަ މީހެއްގެ ކޮންމެވެސް ދިމާއެކެވެ. ފެނިފައި ހިތަށް ބިރުވެރިކަން ވަދެއެވެ. ސިއްސައިގެން ދެއެވެ.
އެކިއެކިއޭންގަލުން މިމަންޒަރު ދެބައިނިދީގައި ފެނުނީމާ ހިތަށް ވެރިވެގެންދަނީ ވަރަށްނާމާން ބިރުވެރިގޮތް ތަކެކެވެ. ބައެއްފަހަރު ކުލަޝިންކޯފު ބަޑީގެކޮޅު ދަނގަނޑު ދޮރުގެ ތޭރިތަކުގެ ތެރެއިން ދައްކާލައެވެ. އަނެއްބައި ފަހަރު ހޭލެވެނީ ބަޑީގެ ކޮޅުން ދަނގަނޑުދޮރުގައި ޖެހޭއަޑަށެވެ. ބިރުން ތުރުތުރުއަޅައި ގަންނަފަހަރު އާދެއެވެ. މިއީ އުމަރު ނަސީރުމެންގެ ޓާސްކްފޯހުގެ ރޯލެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން ބިރުގެންނެވުމަށް ހިންގާކަންތަކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ގޮޅިތަކަށް ގެނެސް، ޖަލުތެރެ ބަލަހައްޓަން ހަވާލުކުރީ މިދެންނެވި ޚާއްސަފޯހާއެވެ. ގޮޅިތެރޭގައި ނިދުމަށް ހުންނަނީ އެއްއަރިމަތީގައި ހުންނަ ސިމެންތި އައްޓެކެވެ. ބާލީހެއް ކުނާގަނޑެއް ނޯވެއެވެ.
ހީސްލާއި ސީލަންވީމާ ޖެހެނީ އަތްތިލަބަޑިޖަހައި އޮފިސަރަކަށް އިޝާތަރްކޮށް ގޮވާށެވެ. އޭނާއައިސް ހުޅުވައިދިން އިރަކުންނޫނީ ފާޚާނާއަށް ނުދެވޭނެއެވެ. ގިނައިން އަތްތިލަބަޑި ޖެހިއަސް ރުޅިއާދެއެވެ. ރޭގަނޑު ވިއްޔާ ފާނޫޒު އުފުލަންޖެހޭނީ އަމިއްލައަށެވެ. ޖަލުތެރޭގައި ހިނގަންޖެހޭނީ އިސްޖަހައި ގެންނެވެ.
އެހެންގޮޅިއެއް ބަލައިގެން ނުވާނެއެވެ. ބައެއްފަހަރު، ހިނގާފަދާއިރު ފިޔަވަޅު އަޅަންވީގޮތް ވެސް އޮފިސަރު ދައްކައިދޭނެއެވެ. އޮފިސަރުކަލޭގެ އަބަދުވެސް ޖެހިގެން ކައިރީގައި ހުރެއެވެ. ގޮޅިއަށް ދީފައި ހުންނަނީ ފެންފުޅިއެއް އެކަންޏެވެ. އަޅުގަނޑަށް ލައްވާލާފައިހުރީ ކުކިންއޮއިލް ހުސްކުރި ދެލީޓަރުގެ ޕްލާސްޓިކް ފުޅިއެކެވެ.
ހެދުނުސަޔަށް ގެނައީ ދެރޮއްޓާއި ބަތްކާތައްޓަކަށް އަޅައިގެން މުގުރިހަ ކޮޅެކެވެ. ދެން ކުޑަބޯތައްޓެއްގެ ކަޅުސައެވެ. މެންދުރު ކާންގެނައީ މަސްރިހަ އަޅާފައި ހުރިބަތް ތައްޓެކެވެ. ހަވީރު ސަޔަށްދިނީ ފާރޮށިޖޯޑަކާއި ކަޅުސައި ބޯތައްޓެކެވެ. ރޭގަނޑު ކާންދިނީ، ބަތްތައްޓަކަށް މަސްބުރިއަކާއެކު ގަރުދިޔަ އަޅާފައެވެ. ބަތްހުރީ ނުހޮވާ ކައްކާފައެވެ. ކަޅުހަނޑޫ ބަތްތަށިތެރޭގައި ފެންނަންހުއްޓެވެ. މަސްބުރީގައި ކަށިވަރަށް ގިނައިން ހުއްޓެވެ. މަސްކަނޑާފަ ހުންނަނީ، ހަންނުދަމާ ކަށިފައްޗާއެކު ކޮށާފައެވެ.
ބުނީމާ ރޯމިރުހަކާއި ލިނބޯކޮޅަކާއި ފިޔާކޮޅެއް ދިއްކޮށްލައެވެ. މިތަކެތި ބަހަންބޮޑު މީހަކަށް ހުންނަނީ ސުލައިމާނު ކިޔާ އޮފިސަރެވެ. ފާނޫޒުގެ ފަނޑުއަލީގައި މިކެއުންކާން ވަރަށް އުނދަގުލެވެ. ބިޑިއަޅުވާފަ އޮތިއްޔާ އެއަށްވުރެ އުނދަގޫވާނެއެވެ. އާންމުކޮށް މިބުރުގައި ކާންދިނީ މިގޮތަށެވެ. ގޮޅީގައި ދުވަސްތައް ތަކުރާރުވަމުން ދިޔައީ މިގޮތަށެވެ. މިއާދަތަކުގެ މަތިންނެވެ. މިއީ ދޫނިދޫ ޖަލުގައި ފުރަތަމަ ސައުވީސް ގަޑިއިރު ހޭދަވީ ގޮތެވެ.
އާދެ! ޖަލުގެ އަނދިރީގައި އުމުރުން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ތަޖުރިބާކުރަން ދިމާވި ފުރަތަމަ ދުވަސް ނިމިދިޔައީ މިގޮތަށެވެ. މުޅިންއާ ތަޖްރިބާއެކެވެ. އާވިސްނުންތަކެއްގެ ތެރެއަށް ގެނބިގެން ދިޔަ ދުވަހެކެވެ. ކިޔެވި ދުވަސްވަރުގައި ސަހަރާގެ ފޭލިގެތަކުގައާއި ކެޑޭޓުންގެ އެކިއެކި ކޭންޕްތަކުގައި އަމަލީގޮތުން އަޅުގަނޑު އުޅެފައި ހުރުމުން މިއީ އެއްވެސް އުނދަގޫކަމެއް ނޫނެވެ. ކިޔެވުމާއި ނަމާދުކުރުމުގައި ގިނަވަގުތު ހޭދަކުރަމެވެ.
19 އޯގަސްޓް 1990 ވީ އާދީއްތަ ދުވަހުގެ ރެއެވެ. ދެވަނަރޭގައި ވެސް ތަހުގީގަށް ނެރުނީ ރޭގަނޑު އެގާރަޖެހި ފަހުންނެވެ. ނެރުނުއިރު އޮތީ، ރޭގައި ރަފްކޮށްލިޔެ ސޮއިކުރުވި ބަޔާން ކޮޕީލައްވައިގެން ރީތިކޮށްލިޔެ ތިންކޮޕީ ހަދާފައެވެ. ސޮއިކުރުމަށް ބުނުމުން ކިޔާލުމަށްފަހު، އިތުރު މައްސަލައެއް ނެތުމާއެކު ވަރަށްއަވަހަށް ސޮއިކޮށްފީމެވެ. ބުނިތަންތާގައި ސޮއިކޮށް އިނގިލީގެނިޝާން ދެއްކިހުރިހާ ތަނެއްގައި ޖަހައިފީމެވެ.
ތިންކޮޕީގައި ބޭނުންވާ ހުރިހާތަނެއްގައި ސޮއިކުރުވާއި އިނގިލީގެ ނިޝާންޖެއްސުވިއެވެ. މިރޭވެސް ވަރަށް ގިނަގޮތްތޮތަށް މިރޯލު އަޅުގަނޑަށް ލިބުނުގޮތާމެދު ވަރަށްގިނަ ސުވާލުތައް ކުރިއެވެ. ރެކޯޑުކުރި މީހަކު އެނގޭނެކަމާއި އިލްޔާސްގެ މޭޒުމަތީގައި އެރޯލުބޭއްވި މީހަކުވެސް އެނގޭނެ ކަމަށާއި އަވަހަށް ބުނެދިނުމަށް ތަކުރާރުކޮށް އެދުނެވެ. ނުބުނަނީނަމަ އިތުރުއަދަބުތައް ދެވޭނެކަމަށް އިންޒާރުދިނެވެ.
އިލްޔާސް މެންނަކީ ވަރަށް ގިނަފަރާތްތަކާ ގުޅުން އޮންނަބަޔެކެވެ. ރަނގަޅަށް ވިސްނާފަ ބުނެދޭށެވެ. އިލްޔާސް މެންނަކީ، ލަންކާގައި ހުންނަ އިސްރާއީލު އެމްބެސީފަދަ ބޭރުގެ ފަރާތްތަކާ ގުޅުންހުންނަ މީހުންނަށްވާތީ މިކަހަލަ ކަމެއްރާވާލައިގެން ކުރެވިދާނެ ބައެކެވެ. އުނދަގު ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. އެމީހުންގެ އަތުން މިކަހަލަ ކަންތައް ކުރެވޭފަދަ އާލާތްތައް ހޯދާފައި ވެސް ހުރެދާނެއެވެ.
ވީމާ މިކަންކުރި ގޮތެއް ތަފްސީލުކޮށް އަވަހަށް ކިޔައި ދިނުމަށް އެގޮތްމިގޮތަށް ތަކުރާރުކޮށް އެދުނެވެ. ވަރަށް ދަންވަންދެން މިގޮތަށް ހިފާއްޓާލިއެވެ. އަޅުގަނޑު ގެންދިޔައީ މިހުރިހާކަމަކަށް އިންކާރު ކުރަމުންނެވެ. އެއްވެސް ކަހަލަކޮޅެއް އަޅުގަނޑު ފަރާތުން ނުލިބުމުން، އަނެއްކާވެސް ގެންގޮސްލީ ކުރިންވެސް ހުރިގޮޅިއަށެވެ.
މިރޭ ގޮޅިޔަށް ގެންދިއުމުގެ ކުރިން، ގެއިން ތުވާއްޔަކާއި ދަތްއުނގުޅާ ބުރުހަކާއި ދަތްއުނގުޅާ ބޭސްފުޅިއަކާއި އަޅުގަނޑު ކިޔަވަން ގެންގުޅޭ ފެހިކަވަރެއް ލައްވާފައި އޮންނަކުޑަ ޚަތިމު ގެއިންގެނެސް ދިނުމަށް އެދުނީމާ، މާދަމާ ދޫނިދޫއަށް އަންނަ ސަޕްލައި ބޯޓުން ހަވީރުލިބޭނެ ކަމުގައި ބުންޏެވެ. އަނެއް ދުވަހު، 20 އޯގަސްޓް 1990 ވީހޯމަ ދުވަހު ހަވީރު ފަހެއްޖަހާލާ އެހާކަންހާއިރު މިތަކެތި ގެއިން ގެނެސް ފޮތެއްގައި ސޮއިކުރުވުމަށް ފަހު، އަޅުގަނޑާ ހަވާލުކުރިއެވެ.
ދެންރަނގަޅަށް ދަތްއުނގުޅާ ލެވުމުން ވަރަށް ހިތްހަމަޖެހުނެވެ. ވަރަށް އުފާވިއެވެ. އަދި ނަމާދުކޮށް ލައިގެން ކޮންމެފަހަރަކު ގުރުއާން ކިޔަވާލަން ޚަތިމެއް ލިބުމުން، ﷲއަށް އެތައްހާސް ޝުކުރެއް ދެންނެވީމެވެ. މިކަމުން ރޫޙާނީ ގޮތުން ވަރަށްބޮޑަށް ހިތްހަމަޖެހި ވަރުގަދަވެގެން ދިޔައެވެ.
ޖަލުގައި ކިޔެވި ޚަތިމު
އަދި ވަރަށް އުފަލުގައި އިނދެގޮޅީގައި ދުވަސްތައް ގުނަމުން ގެންދިޔައީއެވެ. ފެންވަރާލަން އެދުމުން ގާޑަށްހުންނަ އޮފިސަރުބުނީ، ފެންވެރޭނީ ހުކުރު ދުވަހުގައި ކަމަށެވެ. ދެން ދެރޭއްކޮށްލާފައި ފަތިސްނަމާދު ވަގުތު ޖުނުބުވެރި ވެއްޖެއޭ ފެންވަރާލަން ބޭނުމޭ ބުނުމުން އެރޭގާޑަށްހުރި އޮފިސަރު ބުނެގެން، ސުލޭމާނު އައިސް އަހާލުމަށް ފަހު، ފެންވަރަން ނެރުނެވެ.
އެހެންނޫން ގޮތަކަށް ފެންވެރުމުގެ އިންތިޒާމު ހަމަޖައްސާފައި އޮންނަނީ، ކޮންމެހުކުރު ދުވަހެއްގެ ހުކުރުނަމާދުގެ ކުރީގައެވެ. އެކިގޮޅިގޮޅިން ވަކިވަކިންނެރެ މިގަޑީގައި އެންމެންވެސް ފެންވަރުވައެވެ. މީހަކަށްދެނީ، 10 މިނެޓެވެ. މިމަންޒަރު އަޅުގަނޑު އޮންނަ އެއްނަންބަރު ގޮޅިއަށް ވަރަށްރީތިކޮށް ފެނެއެވެ.
ފަހެ، މިހަމަތަކުގެ މަތީން ދުވަހަކަށްފަހު ދުވަހެއް ތަކުރާރު ކުރަމުން، ގުނަމުން ގެންދިޔައީ މިދެންނެވި އާދަތަކުގެ މަތިންނެވެ. އަށީގައި އަޅާލުމަށް ކުނަލެއް ބޭނުމޭ އެދުނީމާ ސުލޭމާނު ކުނަލެއް ގެނެސްދީފިއެވެ. މިއީ ވަރަށްބާ ކުނަލެކެވެ. މާބޮޑު މައްސަލައަކަށް ނުވިއެވެ. އަދި އަޅުގަނޑު ވެސް ކުނާބާވެގެން އެއްވެސް ކަމަކަށް ނުހަދަމެވެ. ކުނަލުން ފަންވަތެއް ނަގައިގެން ކޮންމެ ނިމޭދުވަހަކަށް، ފަތިހު ހޭލުމަށްފަހު ގޮށެއް އެފަންވަތުގައި ޖަހަމުން ގެންދިޔައީއެވެ.
މިކަމުންވެސް އިތުރަށްކުރާނެ މަސައްކަތެއް ލިބުނީއެވެ. އެފަންވަތް އަތަށް ލައިގެން އިނދެދުވަސް ގުނުމާއި އެކިހިސާބުތައް ހަދާށާއި އެކިވިސްނުމުގައި ބައިވަރު ވަގުތު ހޭދަވެގެން ދެއެވެ. މިކަންވީ މިކަހަލަ ބަންދުގޮޅިއެއްގައި އިންނައިރު ކުރާނެ ކަމަކަށް ލިބުނު ރަނގަޅުކަމަކަށެވެ.
ގޮޅީގައި ގިނަވަގުތު ހޭދަކުރަނީ، ވުޟޫމަތީގައި އިނދެގެން ގުރުއާން ކިޔެވުމުގައެވެ. ގޮޅީގައި ދުވަސްވީ ވަރަކަށް، ﷲއައި ކާރިވެވޭކަން އިހްސާސް ކުރެވެއެވެ. ގުރުއާނާ ކާރިވެވޭކަން ރީތިކޮށް އިހްސާސް ކުރެވެއެވެ. ވިހިމިނެޓުން ސޮފްހާއެއް ހިތަށް ނަގައި ގަނެވެއެވެ. ވުޟޫކޮށް ހަދަނީ ބޯންދީފައި ހުންނަ ފެންފުޅިންނެވެ. ދަތްއުނގުޅާ މޫނުދޮވެހަދަނީ ވެސް އެފެންފުޅިންނެވެ.
ފެންބޭނުން ކުރަނީ ވަރަށް މަދުންނެވެ. ކުރީގެދުވަސް ތަކުގައި ސަޢުދީ އަރަބިޔާގެ ސަހަރާގައި އުޅެވިފައި ހުރުމުންނާއި އެދުވަސްވަރު ޚާއްސަކޮށް ހައްޖުގައި ފެންގެންގުޅެން ޖެހުނުގޮތުން މަދުފެންފޮދަކުން ފުއްދާލަން ހަދާނެގޮތްތައްހުރީ ދަސްވެފައެވެ.
ގޮޅީގައި އިންނައިރު އެންމެ ފޫހިފިލުވައިދޭ އެއްޗަކީ ކަނޑަ އާއި ހިންޏެވެ. ގޮޅީގައި ދިރިއުޅެމުން ގެންދާ އެސޮރުމެންނަށް ކާނާބަހައްޓައިގެން ކާންދީހަދަމެވެ. މިއީވެސް ހިތްހަމަ ޖައްސާލުމުގައި ގިނަވަގުތު ހޭދަވާކަމެކެވެ. ޖަލުތެރޭގައި އުޅޭކުކުޅުހާލަށް ކާންދެވޭނެ ގޮތެއް އީޖާދުކުރުމަށް ވިސްނާ ވިސްނާވެސް ބާކީވާ ރޮށިކޮޅު ހުސްވުމަށް ފަހު އިތުރުގޮތެއް ނުހޯދުނެވެ.
މިވިސްނުމުގައި އުޅެނިކޮށް ދުވަސްކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ފެންވަރަންނެރޭ ވަޅުދޮށުން ތަންކޮޅެއް ތުންބޮޑުފުޅިއެއްގެ މަތިގަނޑެއް އެއްލާލައިފާ އޮއްވާ ފެނިއްޖެއެވެ. ދެން އެމަތިގަނޑު ދޮވެލައިގެން ގޮޅިއަށް ގެނެސް، ބޯފެންއަޅާފައި ގޮޅީގެ ދޮރުމަތީގެ އޮޅިގަނޑުގެ އެއްފަރާތުގައި ބެހެއްޓުމުން ކުކުޅުހާ އަދި ރޭގަނޑު މީދާތައް ފެންބޯން އަންނަން ފަށައިފިއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މަސައްކަތަކީ އަބަދުވެސް މަތިގަނޑު ދޮވެފައި ސާފުފެން އެސޮރުމެން ބޯން ބެހެއްޓުމެވެ.
އަދި ގޮޅީގައި ފޮރުވާފައި ހުންނަ ބާކީކޮއްތުކޮޅު އެސޮރުމެންނަށް އެކިފަހަރުމަތިން ކާންދީ ހުސްކުރުމެވެ. ބޮޑެތި ކަނޑައިގެ ކުޅިވަރަކީވެސް ވަރަށް ވަގުތުހޭދަވާ މަޖާކަމެކެވެ. އެއްރެއަކު ގޮޅިތެރެއިން ފެނުނު ބަރަވެއްޔެއް އޮޅުކޮށްގެން، ގޮޅިދޫކޮށްލާފައި މާލެދިއުމަށް ނެރެންދެން ގެންގުޅުނީމެވެ. ބަރަވެއްޔަކީ ވެސް ވަރަށް މަޖާއެއްޗެކެވެ.
ދުވަސްކޮޅެއް ވުމުން، ރައްޓެހިވެ އަތުންކާންދެވޭ އެއްޗެކެވެ. ތޮށިގަނޑުން ނެރެދޮވެ ސާފުކުރުމަށް ފަހު، ތޮށިގަނޑު ދިއްކޮށްލުމުން އަމިއްލައަށް ވަދެއެވެ. މިހުރިހާ ކަންތަކަކީ ވެސް ހިތްހަމަޖައްސައިދޭ އަދި ވަގުތު ހޭދަކުރުމަށާއި ސިކުނޑި ތަޒާކުރުމަށް ބޭނުންކުރެވޭ ވަރަށް ހިތްހަމަޖެހޭ ކަންތަކެވެ. މިއާދަކާދައިގެ މަތިން ދުވަސްތައް ގުނަމުން ހޭދަކުރަމުން ގެންދިޔައީއެވެ. ހޭނިލީމާ ފުދޭވަރަކަށް މިދިރިއުޅުން މަޖެލެވެ.
ރޫޙާނީގޮތުން، ﷲއާ ބަރާބަރަށް ކުއްތަން ވެވެއެވެ. ޖިސްމާނީ ގޮތުންނާއި ނަފްސާނީ ގޮތުން ބަރާބަރަށް ފިޓެވެ. ފަސްނަމާދުގެ އިތުރަށް ކޮންމެ ދުވަހަކު ހަވީރު ސަޔަށްފަހު ގޮޅީތެރޭގައި ޔޯގާކަސްރަތު ކުރަމެވެ. ފެންނަ ރަނގަޅު ހުވަފެންތަކުން ހިތްވަރު އިތުރަށް އަލާވެއެވެ. އެފަދަ ހުވަފެންތައް ތަޢުބީރުކޮށް ވިސްނާއި ދިރާސާކުރުމަށް ވަގުތު ހޭދަކުރަމެވެ.
އެއްވެސް ޚަބަރެއް މާލޭންވެސް އަދި ބޭރުދުނިޔެއިން ވެސް ނުލިބޭތީ ވަރަށް ދެރަވެއެވެ. މިކަމާ ކަންބޮޑުވެފައި ހުއްޓާ އެއްރެއެއްގެ ފަތިސްނަމާދަށް ފަހުގެ ހަމަހިމޭން ވަގުތުގައި ބީބީސީގެއަޑު ވަރަށް ފަނޑުގޮތަކަށް އިވޭހެން އިހްސާސް ކުރެވެން ފަށައިފިއެވެ.
ނުސާފުގޮތަކަށް އިވެމުންދިޔަ މިއަޑަކީ ބީބީސީގެ އަޑުކަން ކަށަވަރު ކުރެވިއްޖެއެވެ. އަދި ކަނުލާ އެހުމުން ބުނާއެއްޗެއް ބައެއްފަހަރު ކިރިޔާ ސާފުވާވަރަށް އޮޅުންފިލަން ފަށާއިފިއެވެ. ދެވަނަރޭވެސް މިގަޑީގައި އެއަޑަށް ކަނުލައިގެން ހުއްޓާ އިވެންފަށައި ފިއެވެ.
ދެން މިކަން ތަހުލީލުކުރުމަށް ބެލެންހުރި ހުރިހާގޮތަކަށް ގޮޅީތެރެއާއި ބޭރުބަލާ ޗެކްކުރަން ފަށައިފީމެވެ. ގޮޅީގައި ވައިވައްދަން އިންނަކުޑަކުޑަ ގޮޅިއެއްވަރު ބާކޮޅުން ބަލާލީމައި އަޅުގަނޑުމެން ތިބޭޖަލުގެ އިމުންބޭރު ފެނެއެވެ. ބައެއްފަހަރު ބައެއްމީހުން ހިނގާހަދާތަން ފެނެއެވެ. މިގޮތުން ބޭރުގެ ބައެއްޚަބަރު މަދުންނަމަވެސް ލިބެން ފެށުމުން ވަރަށް ހިތްހަމަޖެހި، ގުރުއާން ކިޔެވުމުގެ އިތުރުން ކުރާނެ ކަންތައްގަނޑެއް ލިބުނީއެވެ. ކޮންމެރެއަކު ފަތިހު މިގަނޑު ގަންނަމެވެ.
ފަހުން އަޅުގަނޑުގެ ދިރާސާއިން ހޯދައިގަނެވުނު ގޮތުގައި މިވާގޮތަކީ، 03 ނޮވެންބަރ 1988 ވީބުރާސްފަތީ ދުވަހުގެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާގައި ބަންދުކޮށް ޖަލަށްލާއި ހުކުމް ކުރެވުނު، ބޮޑުސިއްކަ ދޫނިދޫޖަލުގައި ބަހައްޓާފައި މިހުންނަނީ، އަޅުގަނޑު އޮންނަގޮޅިއާ ދިމާލުން ބޭރުގައި ހަދާފައި ހުންނަ ކުޑަކޮޓަރިއެއް ގައެވެ. ކޮޓަރިން ބޭރަށް ނުކުމެ ބީބީސީ އަޑުއައްސަވާ ލައްވާ ފަހަރު ތަކުގައި އަޅުގަނޑަށް އެއަޑުއިވެނީއެވެ.
ނިދަންހަދާފައި ހުންނަ އަށިމައްޗަށް އަރައިގެން ވައިވައްދަން އެފަޅިއަށް ވާގޮތަށް ހުންނަ ކުޑަކުޑަ އާނގައިން ބަލާހަދަން ފެށުމުން މިކަން އަޅުގަނޑަށް ކަށަވަރުވެ އެނގުނީއެވެ. އަދި ބައެއްފަހަރު އެއާނގައިން ދުވާލު ވަގުތުގައި ބަލާލުމުން ބޮޑުސިއްކަ މޫދަށްނެރޭތަނާއި މޫދުން އެނބުރި ގެނެސް އެބަޔަށް ވައްދާތަން ފެނެއެވެ.
ދެން އެއްދުވަހަކު، އެފަރާތުގައި އެއުޅެނީ ކާކުތޯ އަހާލުމުން ގާޑަކަށްއުޅޭ އޮފިސަރަކު ބެނެދިނީ، އެއީ ތިނެއް ނޮވެންބަރުގެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާގައި ބަންދުކުރެވުނު ބޮޑުސިއްކައެވެ. އެނާ ހުންނަވަނީ ދޫނިދޫގައި ބަހައްޓަވާފައެވެ. ކޮންމެދުވަހަކު މޫދަށް ނެރޭނެއެވެ. ދެންހަމަ ވަގުތެއް ލިބޭއިރަށް ގާޑަށް ހުންނަ އޮފިސަރަށް ނުފެންނަގޮތަށް އައްޓަށް އަރައިގެން އެއާނގައިން ބަލާހަދަމެވެ. ބޮޑުސިއްކަ މޫދުން އައިސް ފެންވަރާލައި ޗާލުވެލައިގެން ނުކުމެ ހިނގާލާހަދާތަން ފެނެއެވެ.
އެއްރޭފަތިހު ބީބީސީ އަޑުއިވެމުން ދިޔަވަގުތެއްގައި ގާޑަށްހުރި އޮފިސަރު ފެންނަންނެތް ވަގުތެއް ބަލާފައި ފުދޭވަރަކަށް ބާރަށް ސިއްކަ ހުންނެވި ހިސާބަށް އިވޭވަރަށް “އޭސިއްކައޭ ތަންކޮޅެއް އަޑުގަދަކޮށް ބީބީސީ ކޮންމެރެއަކު ވެސް އަޑުއައްސަވާށޭ” ގޮވާލިފަހުން، ބޮޑުސިއްކައަށް އެކަން ވިސްނިގެން އެކަންކޮށް ދެއްވަން ފައްޓަވައިފިއެވެ.
ވަރަށް ގިނަރޭރޭ އަޅުގަނޑަށް ސާފުކޮށް އޮޅުންފިލާ ވަރަށް ބީބީސީ ލިބެން ފަށައިފިއެވެ. މިއީވެސް ލިބުނު ހިތްހަމަ ޖެހުމެކެވެ. އަޅުގަނޑު އެދެމުން ގެންދިޔަ ހުރިހާ ކަމެއް، ﷲ ގެންގޮސް ދެއްވީ ފުއްދަވައި ދެއްވަމުންނެވެ. ހުރިހާޝުކުރެއް ވެސްހުރީ، ﷲ އަށެވެ. އެހެން އެއްވެސް ފަރާތަކަށް ނޫނެވެ.
އަޅުގަނޑަކީ އެއްގޮތަކަށް ވެސް ދުފާސިގިރޭޓްބޮއި ހަދާމީހަކަށް ނުވާތީ ގާޑުންނަށްތިބޭ އޮފިސަރުންގެ ފަރާތުން އަޅުގަނޑަށް ވެވޭނެ އެހީއެއްވެސް ނެތެވެ. އެކުދިވެރިންގެ ހިތުގައި ހަމްދަރުދީ ބޮޑުވެގެން ދިއްކޮށްލަނީ ފޯއްކޮޅެއް ނުވަތަ ސިގިރެޓްބުރި އެކެވެ. އަޅުގަނޑު އެއަށް ބުނަންޖެހެނީ ނޫނެކެވެ. މިކަން މިހެން ދިމާވާން ފެށުމުން ބައެއް އޮފިސަރުންކާރީގައި އަޅުގަނޑަށް ތަޔައިން އެއްޗެއް ބޭނުމެއްނެތޭ އަޅުގަނޑަށް ބޭނުންވާނީ، މާލެތެރެއިން ކޮންމެވެސް ޚަބަރެކޭ ބުނަންފަށައި ފީމެވެ.
އަޅުގަނޑު އަމަލުވަނީ އެތަކެތިންނެވެ. ފޯއްކޮޅެއް ސިގިރެޓް ބުރިއަކުން ވާނެއަމަލެއް، މަސްތެއްނެތެވެ. އަޅުގަނޑަށް ކަމެއްކޮށް ދެންޏާ މާލެތެރެއިން ކޮންމެވެސް ކަހަލަ މުހިންމު ޚަބަރެއް ގެނެސްދޭށެވެ. އަޅުގަނޑުގެ މަސްތަކީ އެއީއެވެ. މިކަހަލަ ވާހަކަތައް ދައްކާއުޅޭ ދެތިން ކުއްޖެއްކާރީގައި ބުނުމުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ބައެއްޚަބަރު މަދުމަދުން ގެނެސްދޭ އޮފިސަރުން ވެއްޖެއެވެ. މާލެތެރޭގައި ހިނގާބައެއް ކަންތަކުގެ ޚަބަރު ލިބެންފަށައި ފިއެވެ.
މ.ބިގްފިޝް، އަލްފާޟިލް ޔޫސުފްރަފީއު (ޔޫސޭ) ގެބަހަށް އަޅުގަނޑުގެ ކޮއްކޮ އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ރަޝީދު ހުސައިން ޖަވާހިރުވާދީ ވެސް ދޫނިދޫޖަލަށް ގެނެވިއްޖެކަން އަޅުގަނޑަށް އެނގިއްޖެއެވެ. އަދި އެއްދުވަހަކު ތަހުގީގަށް ނެރެނިކޮށް އަޅުގަނޑަށް، ކޮއްކޮ ފެނިއްޖެއެވެ. ޔޫސޭއަށް މިރޯލުގެ ކޮޕީއެއް ދީގެން އުޅެނީ އޭނާއެވެ. އަޅުގަނޑުގެ ގޮޅިތެރޭގައި ހުރެ ގޮޅީގެދޮރުން ބޭރުބަލާލީމާ ޖަލުއޭރިޔާ ތެރެއިން ބޭރަށް ނުކުންނަން ހުންނަދޮރު ދުރުންފެންނަން ހުރެއެވެ.
ކޮއްކޮ އިބްރާހީމް ރަޝީދު ހުސައިން (އިބުރޭ) ފެނުނީ މިގޮތަށެވެ. އިބުރޭ ވައްދާފައިހުރީ ދެވަނަބަރީގެ މެދެއްހާހިސާބުގެ ގޮޅިއަކަށެވެ. ހަނދާންވާ ގޮތުގައި އެގޮޅިއަކީ، ނުވަނަންބަރެވެ. ހަތްނަންބަރުގޮޅި ހުންނަނީ، ސީދާ އަޅުގަނޑު އިންނަ އެއްނަންބަރުގޮޅީގެ ބިއްދަށުގައެވެ. އިބުރޭ ރޭގަޑާއިފަތިހު ކަރުކެހިލާ ކެއްސާލީމާ އެއަޑު ރީތިކޮށް އަޅުގަނޑަށް އިވެއެވެ.
އެއީ އޭނަކަން ކަށަވަރު ކުރެވޭވަރަށް އަޑުސާފުވެއެވެ. އެއަޑަކީ ކޮއްކޮގެ އަޑުކަން ރަނގަޅަށް އޮޅުންފިލައެވެ. އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ކޮއްކޮއެއް ޖެހިގެންހުންނަ ގޮޅިއެއްގެ ތެރޭގަބަންދުގައި އިނދެގެން އޭނާގެއަޑު އެގޮތްމިގޮތަށް އިވުމުން އަސަރުކޮށް އެކިކަންތައްތައް ހަދާންވެއެވެ. އަދި އެކިއެއްޗެހި ހިތަށްވަދެ ފައިބައިގެން ދެއެވެ. މިކަހަލަ ވަސްވާސްތައް ހިތަށް ވެރިވާކޮންމެ ފަހަރަކު، ﷲއަށް ޝުކުރު ދަންނަވާއި ޝުކުރުގެ ދެރަކްޢަތް ނަމާދެއް ކޮށްލައި ހިތްހަމަ ޖައްސާލަނީއެވެ.
ދުވަހަކަށް ފަހު ދުވަހެއް ގުނަމުން ގެންދަނީ މިގޮތަށެވެ. އަބަދުވެސް، ﷲގެ ރަހްމަތްފުޅު ތަނަވަސްކަން ހިތަށްވަދެ ނަފްސަށް ފިނިކަން ލިބެއެވެ. ހިތްވަރު އާލާވެއެވެ. ބޭނުންވެގެން ހިތަށްއަރާގިނަ ކަންތައްތައް ފުދެއެވެ. އެއްގޮތަކަށް ވެސް މާޔޫސްވާ ގޮތެއް ނުވެއެވެ.
އަޅުގަނޑާއެކު މަންތިރި މަޖައްލާގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި އަލްފާޟިލް އިބްރާހީމް ރަޝީދު (ހޯރައިއްބެ) ވެސް ޖަލުތެރެއިން އެއްދުވަހަކު ފެނިއްޖެއެވެ. ދެން އަޅުގަނޑާއެކު މަސައްކަތް ކުރެއްވި، އަލްފާޟިލް އާދަމް ރަޝީދު އަހްމަދު ތަލްވާރުގެ މިހާރުވެސް ހުންނެވީ ޖަލުގައެވެ. މިދެބޭފުޅުންނަކީ، އަޅުގަނޑު ކައިރިން ސިޔާސީ ތަޖްރިބާތައް އެބޭފުޅުން މަޢުހަދުގައި ކިޔަވާވިދާޅުވި ދުވަސްވަރުން ފެށިގެން ހޯއްދެވި ދަރިވަރުންނެވެ.
އެބޭފުޅުންގެ ދީނީ އަދި ސިޔާސީ މުރްޝިދަކީ އަޅުގަނޑެވެ. އަބަދުވެސް ފިލާވަޅު ދަސްކުރަން އައިސްތިބޭނީ އިސްލާމީ މަރުކަޒުގެ ލައިބްރެރީގައި އަޅުގަނޑު ކައިރީގައެވެ. މިބުރުގައި މިބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން ސަލާމަތްވީ، އަލްފާޟިލް މުހަންމަދު ރިލްވާން ތަބައްގެ އެކަންޏެވެ. ކިޔަވާވިދާޅުވި ދުވަސްވަރުން ފެށިގެން މިތިންބޭފުޅުންގެ ސިޔާސީ އެދުރަކީ، އަދި ކުލާސްނޫން ވަގުތުގައި ފިލާވަޅުތައް ނަގައިދީ ދަސްކޮށްދީ ހަދާމީހަކީ އަޅުގަނޑެވެ. އެދުވަސްވަރު މައުހަދުގައި ކިޔަވަމުން ގެންދިޔަ ގިނަކުދިން އައިސްތިބޭނީ އިސްލާމީ މަރުކަޒުގެ ލައިބްރެރީގައެވެ.
ފިލާވަޅުތައް އަހާނީ އަޅުގަނޑު ގާތުންނެވެ. އަޅުގަނޑަކީ އެކުދިންގެ އުސްތާޒެކެވެ. ދުނިޔޭގައި އިސްލާމުންނާ ދެކޮޅަށް ކުރަމުން ގެންދާ ފިކުރީ ހަނގުރާމައިގެ ވާހަކަތަކާއި ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ އޮއިވަރު އެނބުރޭގޮތް ބެނެދީހަދާ ސިޔާސީ ލީޑަރެވެ. މިކުދިންގެ ތެރެއިން އެންމެއިސްކޮށް ތިއްބެވި، ތިންބޭފުޅުން ކިޔަވާނިމުމުން މަންތިރި މަޖައްލާ ނެރެންފެށީ، އަޅުގަނޑުމެން ހަތަރުމީހުން ވެގެންނެވެ. ހުރިހާޚަރަދެއްކުރީ އަޅުގަނޑެވެ.
އާދެ! ހޯރައިއްބެ ލާފައިހުރީ، ޖަލުގެ ކުރީބަރީގެ ގޮޅިއަކަށެވެ. ހަދާންވަނީ ތިންނަންބަރު ގޮޅިކަމަށެވެ. ކޮއްކޮ އިބުރޭއާއި ހޯރައިއްބެއާއި އާދަން ރަޝީދާއި ޔޫސޭމެން ވަޅުދޮށަށް ފެންވަރަން ގެންނައިރު އެކަކު އަނެކަކަށް ފެންނަން ފަށައިފިއެވެ. މިމީސްމީހުންނާއެކު، ހަތަރުކަޅިހަމަވެ، އެކިއެކި އިޝާރާތްތައް މޫނުން ބަދަލު ކުރެވެން ފަށައިފިއެވެ. އެހެނަސް އަގައިނެއް ނުބުނެވެއެވެ. އެއްދުވަހަކު ހޯރައިއްބެ ޗޭނުކޮޅުލީ ބިޑިއެއް އަޅުވާފައި ހުއްޓާވެސް ފެނުނެވެ. މިމައްސަލާގައި މީހަކު ބިޑިއެޅުވިކަން އެނގުނީ އެދުވަހުއެވެ.
ވަރަށް މަދުން ދޭތެރެދޭތެރެއިން ސުވާލުކުރަން ވެގެން ނެރެއެވެ. ކުރަނީ ހަމައެއް ސުވާލު ތަކެކެވެ. ރޯލުލިބުނު ގޮތާއި އެއަޑުރެކޯޑް ކުރިގޮތެއްގެ ވާހަކައެވެ. ކޮންމެ ރެއަކުވެސް ނެރެފައި ކުރަނީ، ހަމައެއް ސުވާލުތަކެކެވެ. ބައެއްފަހަރު އެކިވައްތަރުގެ ބިޑިތައް ދައްކައި ބިރުދައްކައެވެ. މިބުރުގައި އަޅުގަނޑު އަތުގައި ބިޑިއެއް ނާޅުވައެވެ.
މިގޮތަށް ގެންގުޅެ ގެންގުޅެފައި އެއްދުވަހަކު، އަތުގައިހުރި ހުރިހާ ތަކެއްޗާއެކު، ގޮޅިން ނުކުތުމަށް އަންގައިފިއެވެ. އެއީ، 30 ސެޕްޓެންބަރ 1990 ވީއާދީއްތަ ދުވަހު މެންދުރުފަހު، 3.30 ގައެވެ. ގޮޅިން ނެރެގެން ލޯންޗަކަށް ލައިގެން ސީދާގެނައީ މާލެއަށެވެ. ސިފައިންގެ ތެރޭގައި އިރުގަނޑަކު ބައިންދާފައި ހައެއްޖެހި ފަހުން ގޭބަންދަށް ގެއަށް ބަދަލުކުރީއެވެ. ގޭގައިހުރިއިރު ވަރަށް ގިނަބޭފުޅުން އަޅުގަނޑާ ބައްދަލުކުރިއެވެ.
އެންމެފުރަތަމަ ވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅަކީ، އައްޝައިޚް އާދަމްނަސީމް (ބީއޭ) އެވެ. ދެން ގޭގެ ބަންދުގައި ހުއްޓާ، 02 އޮކްޓޯބަރ 1990 ވީއަންގާރަ ދުވަހު މެންދުރު، 1.00 ގައި ޖީޕެއްގައި އަޅުގަނޑު ބަލާއައިސް ސިފައިންގެއަށް ގެންގޮސް އެންގީ، މިހާރުބަންދުގައި ތިޔަހުންނެވި މައްސަލައިގެ ތަހުގީގު ނިމިފައިވާތީ، އެމައްސަލަ ޝަރީޢަތަށް ފޮނުވާގޮތަށް ހަމަޖައްސައި ދޫކޮށްލެއްވީ ކަމަށެވެ.
ގެއަށް ފޮނުވައިދޭންވާނޭ ދެންނެވީމާ ޖީޕެއްގެނެސް މާގިނަ އިރުތަކެއްނުވެ، އޭގައިގެއަށް ގެނެސްދިނެވެ. އެހިސާބުން މުޅިއުމުރުގައި ވެސް ފުރަތަމަފަހަރު ކުރެވުނު، ޖަލުބަންދުން މިންޖުވީއެވެ. މިނިވަންވެ ސަލާމަތްވީއެވެ. މިއީ މިބަންދުގައި އުޅޭތާބަރާބަރު، 45 ދުވަސް ހަމަވީ ދުވަހެވެ. ގެއަށް ވަދެފައި އެންމެފުރަތަމަ ވެސް، ﷲއަށް ޝުކުރުގެ ނަމާދެއްކޮށް ދުޢާދެންނެވީމެވެ.
ފުރަތަމަ ބަންދުގެ ފަހަތުގައިހުރި މުހިންމު ކަންތައްތައް:
އާދެ! އަޅުގަނޑުގެ މުޅިހަޔާތުގައި ފުރަތަމަފަހަރު ޖަލުގައި މިވީ ދުވަސްތަކުގައި މުޅިންވެސް ބޭނުންކުރީ ޖަލަށް ގެންދިޔައިރު ލައިގެންހުރި މުންޑާއި ގަމީހެވެ. މިހެންދިމާވީ، އުމަރު ނަސީރުގެ ހަރުކަށިކަމުން ގެންދިޔަވަގުތު ހެދުން ބަދަލުކޮށްލަން ހުއްދަ ނުދެއްވުމުންނެވެ. އެމުންޑަކީ ނުތޯޑުވާ އޮތްމުންޑެކެވެ.
ޕާކިސްތާނުގައި ގިނަދުވަސް ތަކެއްގައި އުޅެވިފައި ހުރީމާ އަޅުގަނޑު އަބަދުވެސް ބޭނުންކުރަނީ އެމީހުން އަންނަވަށްތަރުގެ ނުތޯޑުވާ ހުންނަމުންޑެވެ. ހުކުރު ދުވަސްތަކުގައި ފެންވަރުވަން ނެރުނީމާ، ގަމީހާއިމުންޑު ދޮވެލާފައި ގޮޅީގައި ބާއްވައިގެން ހިއްކާލަނީއެވެ. ގަމީހާއި މުންޑު ހިކެންދެން ހުންނަނީ ތުވާލި އަނދެގެންނެވެ.
މުންޑާއި ގަމީސް ހިކުނީމާ، އެއަށް ބަދަލުވަނީއެވެ. މިބަންދުގައި ޖަލުން ނެރެގެން ގެއަށް ގެނައިދުވަހު ނެގިހަނދާނީ ފޮޓޯއިން އެގަމީހާއިމުންޑު، އަދި އަޅުގަނޑު ޖަލުގައި ގެންގުޅުނު ތުވާއްޔާއި ޚަތިމާއި ދަތްއުނގުޅާ ބޭސްފުޅިއާއި ދަތްއުގުޅަން ގެންގުޅުނު ބުރުސް ފެންނާނެއެވެ. ޚަތިމާއި ބުރުހާއި ދަތްއުނގުޅާ ބޭސްފުޅި އެފޮޓޯއިން ފެންނާނީ ގަމީހުގެ ޖީބުގައި ހުއްޓައެވެ. ތުވާލި އަތުގައި އޮއްވައެވެ. މިފޮޓޯފޭސްބުކްގެ އަޅުގަނޑުގެ އެކައުންޓުން ފެންނާނެއެވެ. އަދި އަޅުގަނޑުގެ ސައިޓުގެ ގެލެރީގެ ފެމެލީބައިގާ މިފޮޓޯވާނެއެވެ.
ފުރަތަޖަލުބުރުނިންމާ ގެއަށް އައސްނެގިފޮޓޯ
ޖަލުބަލަހައްޓަން އެދުވަސްވަރުގައި އެންމެއިސް މީހަކަށް ހުންނެވީ ސުލޭމާނު ކިޔާ އޮފިސަރެކެވެ. އޭނާއަށް ހުރިހާގައިދީން ވެސް ކިޔާއުޅެނީ ސުލޭމާނު ސަރުދާރެވެ. ސުލޭމާނަށް އަޅުގަނޑު ވެފައިވަނީ، އަޖައިބެއްފަދަ އާދަތަކެއްގެ އަހުލުވެރި، އާދަޔާޚިލާފު އިންސާނަކަށެވެ. މީހުންކައިރީގައި އަޅުގަނޑާ ބެހޭގޮތުން އޭނާ އަޖައިބުވެގެން އެވާހަކަތައް ދެއްކެވިކަން އަޅުގަނޑަށް ގިނަބައެއްގެ ފަރާތުން އިވިފައި އެބަހުއްޓެވެ. އަދި ސީދާ އަޅުގަނޑު ކައިރީގައި ވެސް ދޫކޮށްލަން ނެރުނު ދުވަހު، “ތިޔަކަހަލަ މާތް އިންސާނަކު ޖަލުން ނުދެކެމޭ” އޭނާވިދާޅުވިއެވެ.
ކީއްވެގެންތޯ؟ އޭނާގާތުގައި ދެންނެވުމުން ސުލޭމާނު ވިދާޅުވަނީ، އެއްވެސްކަހަލަ ޝަކުވާއެއް ނެތިފާއި އެހާކިޔަމަންތެރި ވެފައި އިލްޔާސްގެ އަޚްލާގު މާތްވެފައި މަތިވެރީއެވެ. ސުލޫކު ރަނގަޅީއެވެ. އިލްޔާސް ފެންނަ ކޮންމެފަހަރަކު އެއިހްސާސްތައް ކުރެވެއެވެ. އެއްވެސް ކަހަލަ ދެކޮޅުވެރިކަމެއް އިލްޔާސްގެ މޫނުމަތީގައި ނެތީއެވެ. އަބަދުވެސް، އިލްޔާސް ހިނިތުންވެފައި ހުންނާތީ، ތިމަންނަ ހުންނަނީ އުފަލުންނެވެ. އިލްޔާސް ކަމަކަށްއެދި ނުބުނެގެންނެވެ.
މިތާގައި ކުއްވެރިން ކަމަކަށް ނޭދެނީސް އެއްވެސް ކަމެއް ކޮށްދިނުމަކީ، މަނާކަމެކެވެ. ކަމަކަށް އެދުމުންނޫނީ އެއީ ކޮށްދެވިދާނެ ކަމެއްތޯ ނުވަތަނޫންތޯ ބަލާގޮތަށް ހަމަޖެހިފައެއް ނޯވެއެވެ. ތިޔަކަހަލަ މީހަކާ މިދިމާވީ، ތިމަންނާގެ ހަޔާތުގައި ފުރަތަމަ ފަހަރު ކަމުގައި ސުލޭމާނު ވިދާޅުވިއެވެ. އެއްވެސް ޝަކުވާއެއްނެތި ދެކޮޅު ހެދުމެއްނެތި ތިޔަދެއްކެވި އަޚްލާގުން އަހަރެން މިހުރީ އަޖައިބު ވެފައޭ ދެތިންފަހަރު އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.
އަތުގައި ހިފައިގެންހުރެ ސަލާމްކުރަމުން އަތްތަޅުވަމުން، މިވާހަކަތައް އަޅުގަނޑަށް ބުނެދިނެވެ. އިންސާނާގެ އަޚްލާގަކީ އާދަޔާޚިލާފު ހަތިޔާރެއްކަން، ސުލައިމާނު ސަރުދާރުގެ ވާހަކަތަކުން މިއަދު އަޅުގަނޑަށް ގަބޫލުކުރެވުނެވެ.
ކުރިންހުރީ ރަސޫލާގެ ޙަދީޘްތަކުން ކިޔާފައެވެ. އަޚްލާގުން، މީހުންގެ ހިތްތަކާއި ހަނގުރާމަތައް ވެސް ފަތަޙަކުރެވި ދާނެކަން ކަށަވަރު ކުރެވުނެވެ. ސުލޭމާނު ސަރުދާރު އަޅުގަނޑުގެ ވާހަކަ ވަރަށް ގިނަމީހުން ކާރީގައި މިބީދައިން ދައްކަވާފައި ވާކަން އެމީސްމީހުންގެ ފަރާތުން އަޅުގަނޑަށް އެނގިފައި ވެއެވެ. މާލޭގެ މަގުތަކުންނާއި ހައްޖުގެ އަޅުކަމުގައި މައްކާމަދީނާއިން އަޅުގަނޑު އޭނާއަށް ފެނުނު ފަހަރުތަކުގައި އަޅުގަނޑަށް އޭނާ ވަރަށް އިހްތިރާމް ކުރެއްވިއެވެ. ހީވަނީ އެހެންކަމެއް ވެގެންއުޅޭ ހެންނެވެ. ބައެއްފަހަރު އަޅުގަނޑު ލަދުގަންނަވަރަށް އޭނާގެ ކިބައިން މިކަން ފެނެއެވެ.
ވަޒީފާއިން ވަކިކުރެއްވިކަން އަންގާފައި ނެތުމުން، 04 އޮކްޓޯބަރ 1990 ވީބުރާސްފަތި ދުވަހު އިސްލާމީ މަރްކަޒަށް ވަޒީފާއަށް އަޅުގަނޑު ނުކުތީމެވެ. ރޯލުމައްސަލާގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ކޯޓަށް ދިއުމަށް ޗިޓްފޮނުވީ، 21 އޮކްޓޯބަރ 1990 ވީއާދީއްތަ ދުވަހުހެދުނު، 9.30 އަށް ކޯޓުނަންބަރ، 6 އަށް ހާޒިރުވުމަށެވެ. މިދުވަހުގެ މިގަޑިއަށް، އަޅުގަނޑު ހާޒިރުވީމެވެ.
އޮތްޝަރީޢަތަކީ، އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސާއި ސަޓޯގެ ވާހަކަތައް ރެކޯޑްކޮށްފައިވާ މަޝްހޫރު ކެސެޓްރޯލްގެ ޝަރީޢަތެވެ. ފަނޑިޔާރަކަށް އިންނެވީ، ހއ.ދިއްދޫއަށް ނިސްބަތްވެވަޑައި ގަންނަވާބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ، އަލްއުސްތާޒު އަބްދުލްޣަފޫރު އަހްމަދެވެ.
ފުރަތަމަ ދުވަހަށްވާތީ މިއަދުއޮތީ، ދެފަރާތުގެ އަޑުއެހުމެވެ. ފުރަތަމަ ފެއްޓެވީ ދައުލަގެ ފަރާތުންނެވެ. ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ސްޓޭޓްއެޓާނީ އަކަށް ވަޑައިގެން ހުންނެވީ، ހ.ހާޖަރާގެ އަލްއުސްތާޒު މުހަންމަދު ތައުފީގު (ސިޔަރަތު ވިދާޅުވާ ހާޖަރާގޭ ތައުފީގު) އެވެ. އެބޭފުޅާގެ ވާހަކަފުޅަށް ފަހު، ފަނޑިޔާރު އަޅުގަނޑުގެ ބަހަކަށް އެދުމުން، އަޅުގަނޑު ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި ދެއްކި ވާހަކަތަކުގެ އުސްއަލިތަކަކީ މިއެވެ.
އާދޭހެވެ! އިއްޒަތްތެރި ފަނޑިޔާރެވެ! މާކުން އަބްދުއް ސައްތާރު (ސަޓޯ) އެފްޕީއައިޑީގެ މަޝްހޫރު ބޮޑުޚިޔާނާތުގެ މައްސަލާގައި ދޫނިދޫ ޖަލުގައި މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސުގެ ބަންދެއްގައި ހުންނަވަނިކޮށް، އެންދެރިމާގޭ އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ދައުލަތުގެ މަތީމަގާމު ތަކުގައި ހުންނަވައިގެން ސަޓޯއާ ކޯޑްލެސް ޓެލިފޯނަކުން ދައްކަވާފައިހުރި ވާހަކަތަކެއް ރެކޯޑްކޮށްފައިވާ ރޯލެއް، އަޅުގަނޑަށް ލިބުނީމާ އެކަން އާންމުކޮށް ވީހާގިނަ ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އެންގުމަށްޓަކައި އިތުރުކޮޕީ ތަކެއްހަދައި ގިނަބަޔަކަށް ބެހީމެވެ. އަދި އެވާހަކަ ވަރަށް ގިނަމީހުން ކައިރީގައި ބުނީމެވެ.
އެއްގޮތަކަށް ވެސް އެކަންސިއްރު ކުރާކަށް އަޅުގަނޑު އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ނުކުރަމެވެ. 11 ނޮވެންބަރ 1968މ، 20 ޝަޢުބާން 1388ހ، ން ފެށިގެން އަމަލު ކުރަމުން އަންނަ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީގެ، 12 ވަނަ މާއްދާގައި “މީހުންގެ މެދުގައި ހިނގާސިޓީތަކާއި، ޓެލެފޯން، ޓެލެގްރާމް، ވަޔަލެސް ފަދަ ޚަބަރުނަގައި އަހާއި، ބަލާއި، ފައުޅުކޮށް ހެދުމަކީ، ގާނޫނުގައި ބަޔާންވެގެންވާ ވަކިހާލަތެއްގައި މެނުވީ، ކޮށްގެންވާނޭ ކަމެއްނޫނެވެ.” މިގޮތަށް ލިޔެފައި އޮންނަކަން އިނގޭހާލުވެސް މިކަން އަޅުގަނޑު ކުޅައީ، ވަރަށްކެރި ހުރެގެންނެވެ.
އަދި މިކަމަކީ ވަކިޚާއްސަ ހާލަތަކަށް ވެއްޓިފައިވާ ވަރަށްދަށު ދަރަޖައިގެ މުޅިއާންމު ރައްޔިތުންގެ މަސްލަހަތާއި ރައްކާތެރިކަމާ، ގުޅިފައިވާ ބޮޑުވެގެންވާ ޚިޔާނާތެއްގެ ތުހުމަތަކަށް ވެފައިވާކަމެކެވެ. ގައުމީ ފެންވަރުގެ ތަހުގީގަކަށް ހުރަސް އެޅުމަށް ކޮށްފައިވާ ޣައިރުގާނޫނީ ޢަމަލެކެވެ.
ދިވެހި ދައުލަތުގެ ފައިސާއާބެހޭ ބޮޑުޚިޔާނާތެއްގެ ތަހުގީގުގައި މީހަކު ބަންދުކޮށްފައި ހުއްޓާ މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސްގެ އެންމެމަތީ ވެރިޔާގެ ހައިސިއްޔަތުން ހުންނެވި މީހަކު އެތަހުގީގަށް ހުރަސްއެޅި ބުރޫއަރާގޮތަށް ނުސީދާކޮށް ދައުލަތަށް ޚިޔާނާތްތެރި ވާކަން އަޅުގަނޑަށް އެނގުމުން އެކަން ސިއްރުނުކޮށް ފަޅާއަރުވާލުމަކީ، އަޅުގަނޑު ދިވެހި ގައުމަށްޓަކާ ވާންޖެހޭ ގުރުބާނީއެކެވެ. މިކަންމިގޮތަށް ނުކޮށްފިނަމަ އަޅުގަނޑަށް އެޚިޔާނާތުގައި ބައިވެރި ވެވުނީކަމުގައި ދެކެމެވެ.
އިލްޔާސް އިބްރާހީމް ފަދަ ރާއްޖޭގެ ޑިފެންސާއި ރާއްޖޭގެ ސަލާމަތާބެހޭ އެންމެމަތީ ފަޑީގައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކު، ގައުމީ ފެންވަރުގައި ހިނގަމުންދާ ތަހުގީގަކަށް ހުރަސްއަޅުއްވަން މަސައްކަތް ކުރައްވާފައި ވާތީއައި، އަދި އެވާހަކަތަކީ ސިއްރިއްޔާތުގައި ސަޓޯއާ ދައްކަވާފައިވާ ވާހަކަތަކަށްވާތީ، ކޮންމެހެން ހާމަކުރުމުގެ ގޮތުން މިކަންމިގޮތަށް ކުރީއެވެ.
އަޅުގަނޑަށް މިކެސެޓްރޯލް ލިބުމުން، އެކަންސިއްރުކޮށް އަންގަންޖެހޭ ރަސްމީފަރާތަށް އެންގިނަމަ މިކަން އޮއްބާލާއި މުޅިމިމައްސަލަ ވެސް އެބޭފުޅާގެ ބާރާއި ނުފޫޒުން ހިންދާލެއްވީސްކަން ކަށަވަރެވެ. ވަކިޚާއްސަ ގާނޫނެއްގައި ލިޔެވިފައި ނެތަސް، ގާނޫނުތަކުގެ ރޫޙަށް ނަޒަރުކުރާއިރު، ޚާއްސަ ހާލަތަކަށް މިކަންތައް މިވަނީ ވެއްޓިފައޭ މިދަންނަވަނީ މިސަބަބާހެދިއެވެ.
ފާހަގަކުރަން ޖެހޭ، ޕޮއިންޓަކީ މިއެވެ! އިއްޒަތްތެރި ފަނޑިޔާރެވެ! މިދުވަސްވަރު މާލެތެރޭގައި ނުކުމެގެންއުޅޭ ބިންބިފޯސް މީހުންގެ ފަރާތުން ސިޔާސީ ލީޑަރުންނަށް މަރުގެ އިންޒާރުދީ ހެދީމާ ތެތްއަތާ ހިފާފައި މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސަށް އެންގުމުން ވެސް އެކަން ބައްލަވާފައެއް ނުވެއެވެ. ގަސްދުގައި އޮއްބާލެއްވީއެވެ. މީގެޢަމަލެއް ސީދާ އަޅުގަނޑު އަމިއްލައަށް ރިޕޯޓްކުރީމެވެ. އެއްގޮތަކަށް ވެސް ބައްލަވައި ނުދެއްވިއެވެ. އޮއްބާލެއްވީއެވެ. ޑިފެންސުން ޖަވާބެއް ވެސް ނުދެއްވަނީއެވެ.
އެހެންވެ މިކަންތައް ވެސް ނުބެލޭނެތީ، ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ދިފާޢުގައާއި އަޅުގަނޑުގެ ވެސް ހިއްސާވާ ފައިސާއެއްގެ ބޮޑު ޚިޔާނާތެއްގެ ތުހުމަތަކަށްވާތީ، އަމިއްލަ ނަފްސުގެ ދިފާޢުގައި އަޅުގަނޑު މިކަންތައް ރަނގަޅަށް އެނގިހުރެ ގަސްދުގައި ކުރީއެވެ. މިއީ އަމިއްލަ ނަފްސާއި ރައްޔިތުނެގެ ހައްގުތަކުގެ ދިފާޢުގައި ކުރިކަމެކެވެ. މިފަދަ ކަމަކަށްދޭނެ، އެއްވެސް ޢުޤޫބާތެއް، އެއްވެސް ޝަރީޢަތެއްގައި ނޯންނާނެއެވެ. ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގާނުންއުގޫބާތުގައި ވެސް ނޯންނާނެކަން ކަށަވަރެވެ.
އިއްޒަތްތެރި ފަނޑިޔާރެވެ! މިހާރު ކަންތައްވަމުން މިދާގޮތަ ބައްލަވާށެވެ! މިހާރު ކަންތައް މިވާގޮތަކީ، ގަސްގަނޑު ބަހައްޓާފައި ފަތްކޮޅު ތަޅާލާއި ގޮފިތައް ނައްތާލަމުން ގެންދަނީއެވެ. މުޅިގަހަށް ބަލާލުމެއް ނެތެވެ. މުޅިގައުމަށް ބަލާލުމެއްނެތެވެ. އެކަކަށް ވެސް ދިވެހި ގައުމެއް ނުފެނެއެވެ.
ފެންނަނީ އަމިއްލަ އެދުމާއި އަމިއްލަ ފައިދާއެވެ. ފެންނަނީ ތިމާގެ ވަށައިގެން އެކަންޏެވެ. އަތްފޯރާހިސާބު އެކަންޏެވެ. ފެންނަނީ ތިމާގެ ޖީބުތަކެވެ. އިލްޔާސް އިބްރާހީމް މެންފަދަ ބޮޑެތި ނަމޫނާއަށް ވާންޖެހޭ ބޭފުޅުންވަނީ، ފެންލިބިލިބި ހުންނަގަހެއްހެން އަމިއްލަ ޒާތުގައިހެދި ބޮޑުވެ، މަސްޖަހާއި ފަލަވާން ދޫކޮށް ލެވިފައެވެ.
އަމިއްލަ ނުފޫޒާއި ބާރުބޭނުން ކޮށްގެން ކޮންމެ ބާރުވެރިއަކު ފުފެންވީއެވެ. ވަރުގަދަ ވާންވީއެވެ. ގާނޫނެއް ގަވާއިދެއް ނުހިނގައެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކަހަލަ ގައުމީވާހަކަ ދައްކާ ކުދިކުދިމީހުންނަށް މިޖެހެނީ ކުޑަގޮޅި ތަކުގައިތިބެ، ހަލާކުވެދާށެވެ. ގަސްގަނޑު ބަހައްޓާފައި ގަހުގެ ފަތްކޮޅު ތަޅާލަނީއެވެ. ބުރުއްސާލަނީއެވެ.
ވިއްސިވިހާލި ކޮށްލަނީއެވެ. ޖަލަށްދާން މިޖެހެނީ އަޅުގަނޑު މެންނަށެވެ. ރައްޔިތުނެގެ ހައްގުގައި އަޑުއުފުލާ މީހުންނަވެ. އިންސާފަކީ މިއީތޯއެވެ؟ ޝަރީޢަތަށް ހުށަހެޅި އުގޫބާތްތައް މިލިބެނީ އަޅުގަނޑު މެންނަށެވެ. ފަހެ، މިގޮތަށް މިހެންއޮތުމަކީ، ދިވެހި ދައުލަތުގެ ހަމަޖެހުމެއް ނޫނެވެ. އިންސާފެއް ނޫނެވެ. ހަމަނުޖެހުމާއި ހައިޖާނެވެ.
އިއްޒަތްތެރި ފަނޑިޔާރެވެ! އިންސާފު ގެނެސް ދެއްވާށެވެ! އަސްލު ކުށްކުރިމީހާ ޝަރީޢަތަށް ގެނެސް ހާޒިރުކޮށް ދެއްވާށެވެ! މިކޮށިގަނޑަށް ނޫނަސް މިތަނަށް، ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހަށް ހާޒިތުކޮށް ދެއްވާށެވެ! މިސުވާލުތައް އޭނާޔާވެސް ކޮށްދެއްވާށެވެ! ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގައި އެއީވެސް ޚަސްމެކެވެ.
ދެޚަސްމުންނާއި ފަނޑިޔާރަކާނެތި ހުކުމްކުރާނީ ކިހިނެތްތޯއެވެ! އޭނާގެއަޑުވެސް މިޝަރީއަތަށް އިވެންޖެހޭނެއެވެ. ސަޓޯ ބޮޑު ބަންދެއްގައި ހުންނަވަނިކޮށް، ސަޓޯއާ ވާހަކަދެއްކެވީ ކީއްވެގެންތޯ އޭނާކުރެން އައްސަވައި ދެއްވާށެވެ! މިކޯޓަށް މިކަން ސާފުވާން ޖެހޭނެއެވެ.
އިލްޔާސް އިބްރާހީމްގެ އިއުތިރާފެއް ޝަރީޢަތުގެ މަޖިލީހުގެ ކުރިމަތީގައި ނެގެންޖެހޭނެއެވެ. އެއީއޭނާގެ އަޑުތޯނޫންތޯ ސުވާލުކުރެވި ބެލެވެން ޖެހޭނެއެވެ. ޝަރީޢަތް ފުރިހަމަ ކޮށްދެއްވާށެވެ! މިކަންތައް މިގޮތަށް އިންސާފުގެ ހަމަމަގުން ގެންގޮސް ދެއްވާށެވެ! މިގައުމަކީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންގެ ގައުމެކެވެ! އިއްޒަތްތެރި ފަނޑިޔާރުގެ ވެސް ގައުމެވެ! އަޅުގަނޑުމެންގެ ދަރީން ދިރިއުޅެންއޮތް ދިވެހިގައުމެވެ! އާދޭސްކޮށްފައި ތަކުރާރުކޮށް މިދަންނަވަނީ، އިންސާފު ގެނެސް ދެއްވާށެވެ!
މިއީ އަޅުގަނޑުމެން އެންމެންގެ ޒިންމާއެކެވެ. އެހެންވެ މިޒިންމާ ހަދާންކޮށް ދިނުމަކީ، ގުރުއާން ބުނާގޮތުން އަޅުގަނޑުގެ ވާޖިބެއް ކަމުގައި ދެކެމެވެ. ފަހެ، ހަނދާންކޮށް ދިނުމަކީ މުއުމިނުންނަށް ފައިދާކުރާނެ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑަށް އަނިޔާދެވި ދާނެއެވެ. ގާނޫނުލް އުގޫބާތުގެދަށުން ބޮޑެތި ހުކުމްތައް ދިގުމުއްދަތަށް އިއްޒަތްތެރި ފަނޑިޔާރަށް ލޯމަރައިގެން އިސްދަށަށް ޖައްސަވައިގެން އިންނަވާއި އިއްވާލެއްވި ދާނެކަން ކަށަވަރެވެ. އެއީ މަނިކުފާނުގެ އަތްމަތީގައި އޮތްކަމެކެވެ. ﷲއަށް ބިރުވެތި ނުވަނީނަމަ، ބޭނުންފުޅު ގޮތެއް ހައްދަވާށެވެ! އަޅުގަނޑު މިހުރީ އިހްތިރާމާއެކު ބަލައިގަންނާށެވެ. އެހެނަސް ހައްގުވާނީ ހައްގަށެވެ. އިންސާފުވާނީ އިންސާފަށެވެ.
ފަހެ، ކުރިޔަށްދާނީ އަދި ދެމިއޮންނާނި ހައްގުގޮތެވެ. ﷲ ނަސްރު ދެއްވާނީ، ހައްގުގޮތަށްކަން ކަށަވަރެވެ. މިކަންޖެހޭނީ އެންމެންވެސް ގަބޫލުކުރާށެވެ. ބައެއްމީހުންނަށް މިއީފަހަރުގައި އަސަރުކުރުވާ ހިތިވާހަކަ ތަކައަކަށް ވެދާނެއެވެ. އެހެނަސް ކުރާނެކަމެއް ނެތެވެ. މިއީމިކަން އޮންނާނެގޮތެވެ. އަޅުގަނޑު މިހުރީ، ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި ދިވެހި ގައުމަށްޓަކައި ގުރުބާންވާށެވެ. ހައްދަވާނެ އެއްޗެއް ހައްދަވާށެވެ. އިއްވާނެ ހުކުމެއް އިއްވަވާށެވެ! މިމައްސަލާގައި އިތުރަށް އަޅުގަނޑު ދައްކާނެ އިތުރުވާހަކައެއް ނެތެވެ. ދައްކަންހުރި ހުރިހާވާހަކައެއް މިދައްކާ ނިމުނީއެވެ.
އާދެ! މީގެފަހުން، މިވާހަކަތަކަށް ފަހު ދުވަހަކުވެސް މިކަމުގައި ކޯޓަކަށް ކިޔާފައެއް ނެތެވެ. މައްސަލަ އޮއްބާލީއެވެ. ވައިގެ ތެރެއަށް ޖައްވަށާއި ފަޒާއަށް އަރައިގެން ދިޔައީއެވެ. ވީނުވީއެއް ނޭނގެއެވެ. އިލްޔާސް މެން އެގެންދަނީ ދައުލަތުން ނާޖާއިޒު ފައިދާނަގަމުންނެވެ. ހަމަމިދުވަހު ހެނދުނު، 10:30 އަށް ޔޫސޭއަށް ކޯޓްނަންބަރު، 6 އަށް ހާޒިރުވާން ކިޔާފައި އޮތެވެ.
ހަމަމިރޯލް އަޑުއެހުމުގެ ދައުވާއަށެވެ. ޔޫސޭގެ ޝަރީޢަތް އަޑުއެހުމަށް، އަޅުގަނޑާއި އަލްފާޟިލް އަލީވަހީދު ހަސަން މއ.ސިލްވަރސީން ކޯޓަށް ވަނީމެވެ. ޔޫސޭވެސް މިކަމުގައި ފަހުން ގެންގޮސްފައެއް ނުވެއެވެ. މިކަމުގެދަޢުވާ، ދައުލަތުން އުފުއްލެވީ ވެސް އަޅުގަނޑުމެން ދެމީހުންގެ މައްޗަށް އެކަންޏެވެ. އެހިސާބުން އެކުގައި ނިންމާލީއެވެ.
އާދެ! މިހިސާބުން އަޅުގަނޑުގެ ކޮއްކޮ އަހްމަދު ރަޝީދު ހުސައިން (ހަންދު) އަށް މިރޯލް ލިބުނުގޮތް ދަންނަވާލުމަކީ، މިވާހަކަތައް ފުރިހަމަކޮށް ލުމަށްއޮތް ވަރަށް ބޭނުންތެރި ކަމެއްކަން ކަށަވަރެވެ. 1998 ވަނަ އަހަރާއި، 2003 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގައި ރައީސް މައުމޫނައި ވާދަކުރެއްވުމަށް، ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމަށް ކެނޑިޑޭޓަކަށް ކުރިމަތިލެއްވި މަޝްހޫރު އަލްފާޟިލް މުހަންމަދު ޝަރީފް (ވިންޓަރ ޝަރީފް) މއ.ބިންކޮޅު، ރަޖިސްޓްރީ އޮންނަގެ ގ.ވިންޓަރހައުސް އަކީ، މިރޯލުގައި ހުރިއަޑުތައް ރެކޯޑްކުރެއްވި މެކެނިކެވެ. އިންޖިނޭރެވެ.
ވިންޓަރ ޝަރީފް ސިޔާސީ ބޭފުޅަކަށް ބަދަލުވީ، މިކަންތައް ގަނޑުގައި ޖަލަށް ލެވުމަށް ފަހުގައެވެ. ވިންޓަރ ޝަރީފް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ޖަލަށް ލެވުނީ، 08 ޑިސެންބަރ 1990 ވީހޮނިހިރު ދުވަހުއެވެ. އޭރު ހަންދުހުރީ ޖަލުގައި ބަންދުކުރެވިފައެވެ. ވިންޓަރ ޝަރީފަކީ، އެދުވަސްވަރު އަޅުގަނޑުގެ ކޮއްކޮ ހަންދުއާއެކު އެލިޔާގައި ހަންދުގެ ދަރުން ވަޒީފާއަދާ ކުރެއްވި، އިންޖިނެއަރިންގެ މަސައްކަތަށް ޝައުގުވެރިކަން ހުންނަ ކުޅަދާނަ ހުނަރުވެރިއެކެވެ.
ވިންޓަރ ޝްރީފް ހުންނެވީ އެލިޔާވޯކްޝޮޕްގައެވެ. ހަންދުހުރީ، އެލިޔާސްޓޯރުގެ ބޮޑުސޭޓަކަށެވެ. މެނޭޖަރަށެވެ. ވިންޓަރ ޝަރީފަކީ، ހީވާގި މަސައްކަތް ތެރިއެކެވެ. އެދުވަސްވަރަކީ އޭނާ، ވެލްޑިން މެޝިނެއްގެ ކޮއިލްގަނޑު ބޭނުންކޮށްގެން، އަރަބިކަރައިގެ އެކިފިލްމުތައް ބެލުމަށް ޑިޝްއެންޓަނާއެއް، އެކޮއިލްތައް ބޭނުން ކުރައްވައިގެން ހައްދަވާއި އެބޯތަށި ގަހަކަށް ނަގައިގެން، ވަރުގަދަ އެންޓަނާއެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރަން މަސައްކަތް ކުރެއްވި ދުވަސްވަރެކެވެ.
ޓީވީމެދުވެރިކޮށް އެކިއެކި ބޭރުގެ ޗެނަލްތަކުގެ ސިގްނަލް ލިބޭތޯގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރެއްވި ދުވަސްވަރެކެވެ. މިމަސައްކަތުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުގައި މާލޭގެ ބައެއް ގެތަކުގައި ދަންވަރު ސިއްރުންނާއި ފާޅުގައި، ބަލަމުންގެންދާ އެކިކުލަކުލައިގެ ފިލްމުތަކުގެ ސިގްނަލް ވިންޓަރުގެ ޓިވީއަށް ލިބެން ފަށައިފިއެވެ.
ވިންޓަރު އެމަސައްކަތުގައި އެއްރެއަކު އުޅުއްވަނިކޮށް ކޯޑްލެސް ފޯނަކުން ވާހަކަދައްކާ އަޑުޓީވީއަށް ލިބުމުން އެއަޑުރީތިކޮށް ސާފުވޭތޯ މަސައްކަތްކޮށް ލުމުން ވަރަށް ފަސޭހައިން ވަރަށް ސާފުކޮށް އެއަޑުޓިވީން ލިބޭގޮތަށް ސެޓްކޮށް ލެވިއްޖެއެވެ. މިވާހަކަތައް މިރޭނިންމާލެއްވީ މާދަމާރޭ ވެސް އެވަގުތު ގުޅާނެކަމަށް ވިދާޅުވެފައެވެ. ދެވަނަރޭ ލިބުނީ، އެފޯނުގެ ރިންގްވާ އަޑާއެކުގައެވެ. މިއީ އިއްތިފާގުންވީ ކަމެކެވެ.
މިކަހަލަ ކަމެއް ބަޔަކުކުރާކަން އެނގިގެން އެވާހަކަތައް ރެކޯޑްކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ކުރިކަމެއް ނޫނެވެ. ރައްޔިތުންގެ ހައްގުގައި ކަމެއްބޭޒާރު ވާންވެގެން، ﷲ މިކަން ބޭޒާރުކުރެއްވި ގޮތެވެ. ދެވަނަރެއަށް ހަމައެގަޑިއަށް ވިންޓަރ ހުންނެވީ އެއަޑުރެކޯޑް ކުރެވޭގޮތަށް ހުރިހާކަމެއް ސެޓުކޮށްގެން ތައްޔާރަށެވެ. ގަޑިޖެހުމާއެކު ރިންގްޓޯންގެ އަޑު ވަރަށް ފަސޭހަކަމާއެކު ލިބިއްޖެއެވެ. ދެން އެދިގުކޯލް އެކުގައި ވިންޓަރ ރެކޯޑް ކުރެއްވީއެވެ.
އަދި އެކަން ނިންމެވުމަށް ފަހު، އަނެއްދުވަހު ހެދުނު އެވާހަކަތައް ހަންދުއާ ހިއްސާކުރެއްވީއެވެ. އަދި އެއަޑުތައް ރެކޯޑްކުރިރޯލް ގެންގޮސްދިނީ، އަޅުގަނޑު ކޮއްކޮ ހަންދު އަތަށެވެ. ދެން އޭނާއަށް ލިބުމުން، ގެނެސް އަޅުގަނޑަށް ދޭންވެގެން މަސައްކަތްކުރި ވަގުތު އަޅުގަނޑު ނުފެނުނީމާ މޭޒުމަތީގައި ބޭއްވީއެވެ. މިވާހަކަ މިގޮތަށް، އަޅުގަނޑު ސިފައިންނަށް ކިޔައިދީނީ، ތިންވަނަ ފަހަރަށް އަޅުގަނޑު، ބަންދުކުރި ބުރުގެ ތަހުގީގު ތެރޭގައެވެ. އެއީ ސަލަޓަންޕާކުގައި ކަޓޫރަބޮމެއް އަމިއްލައަށް ހަދާއި އެގޮއްވާލައިގެން ހިންގުނު ތަހުގީގެވެ.
ވިންޓަރާއިހަންދު ކަޓޫރަބޮމުގެ ކަންތަކުގައި ބަންދުވެ އެމީހުންގެ ފަރާތުން، މިކަން ސާބިތުވުމުން އަޅުގަނޑު ވެސް މިވާހަކަތައް އެފަހަރުގެ ތަހްގީގަށް ރީތިކޮށް ކިޔައިދިނީއެވެ. ސިފައިން މިކަން ގަބޫލުކުރީ، ވިންޓަރު ލައްވާ މިކަހަލަ އެންޓަނާއެއް ހަދުވައި ޓީވީން ކޯޑްލެސް ފޯނެއްގެ އަޑު ގެނުވައި ޗެކްކޮށް ބެލުމަށް ފަހުގައެވެ. އިލްޔާސް ސަޓޯއާ ވާހަކަދައްކަވަން ވެގެން، ކ.ދޫނިދޫއަށް ސިފައިންގެ މީހަކުލައްވާ ކޯޑްލެސް ފޯނެއް ގެންގޮސް ސަޓޯހުންނަވާ ގޮޅިއަށް ދީގެން މިކަންކުރުވީއެވެ.
ޣައިރުގާނޫނީ އަމަލަކަށް މިކަންތައްވަނީ އެހެންވެގެންނެވެ. ސިފައިގޭގެ މީހަކުވެސް މިކަމުގައި ބަންދުކުރެވުނެވެ. އަދި ފަހުންއޭނާ ސިފައިންގެއިން ކަނޑާލާފައި އިލްޔާސްގެ އިނާޔަތާއި އެހީފުޅުގެ ދަށުގައި ދުވަސް ގަނޑަކު ގެންގުޅުއްވިއެވެ.
31 އޮކްޓޯބަރ 1990މ، ވީބުދަ އިންފެށިގެން ވަޒީފާއަށް ނުނިކުމެ ހުރުމަށް، ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީހުން، އިސްލާމީ މަރްކަޒަށް އެންގެވުމުން، އަޅުގަނޑަށް ވެރިންނަށް ދަންނަވާ ފޮތުގައި ލިޔެފައި، 30 އޮކްޓޯބަރ 1990 ވީއަންގާރަ ދުވަހު، އިސްލާމީ މަރްކަޒުން އެކަން އަޅުގަނޑަށް އަންގަވައި ސޮއިކުރުވިއެވެ.
އޭގައިވަނީ، ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ގާނޫނު އަސާސީއާ ޚިލާފުވުމުގެ މައްސަލައެއްގެ ޝަރީޢަތް ދައުލަތުގެ އެޓާނީޖެނެރަލްގެ އޮފީހުން ކޯޓަށް ފޮނުވާފައި އޮތުމުން އެމައްސަލަ ޝަރީޢަތުގައި ހިނގަމުންދާތީ ވަކިގޮތަކަށް އެކަންތައް ނިމެންދެން ވަޒީފާއަށް ނުނިކުމެ ހުރުމަށް އަންގަވާފައި ވާކަމަށެވެ. ސަރުކާރުން ކަނޑާލެއްވި ކަމަކަށް ނެތެވެ. ދެން އިސްލާމީ މަރްކަޒަށް، އޮފީހަށް، ރަސްމީ ވަޒީފާއަށް ނުނިކުމެ ހުރީއެވެ.
މިދުވަސްވަރަކީ، ރާއްޖޭގައި ސާކްސަމިޓް ބޭއްވުމަށް އިސްލާމީ މަރްކަޒުގައި އެކަމާގުޅޭގޮތުން ނެގިފައިވާ ޚާއްސަ ޓާސްކްފޯހެއްގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން ގެންދިޔަ ދުވަސްވަރެކެވެ. އަޅުގަނޑު ޖަލަށް ގެންދިޔައިރު، މިޓާސްކްފޯހުގައި އުޅޭތީ އިސްލާމީ މަރަކަޒަށް ވަދެނުކުމެ އުޅުމަށްޓަކައި ސެކިއުރިޓީފާހެއް ހަދައި ދެއްވާފައި އޮތެވެ. މިހާރުވެސް އެކާޑް އަޅުގަނޑު އަތުގައި ފޮރުވާފައި އެބައޮތެވެ.
ސަމިޓުއައިޑީކާޑު
އަދި މިދުވަސްވަރަކީ، މާލެތެރެ ވަރަށް ހަލަބޮލި ދުވަސް ވަރެކެވެ. 1989 ވަނަ އަހަރުގެ އާންމު އިންތިޚާބުގައި މާލޭގެ ދެގޮނޑިންކުރެ އިސްގޮނޑިއަށް ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޕީއެޗްޑީ ކަމުގައިވާ، ޑޮކްޓަރ މުހަންމަދު ވަހީދު ހަސަންމަނިކު، ރައްޔިތުންގެ ބޮޑުމެޖޯރިޓީވޯޓަކުން ބޮޑުކާމިޔާބަކާއެކު އިންތިޚާބު ކުރެވުމުން، މާލޭގެ އިސްގޮނޑީގައި ގިނަދުވަސްތަކެއް ވަންދެން އިންނެވި އެންދެރިމާގޭ އަލްފާޟިލް އިލްޔާސް އިބްރާހީމް، ޑޮކްޓަރ ވަހީދަށްވުރެ މަދުން ވޯޓްލިބި ދެވަނަގޮނޑިއަށް ހޮވުމާގުޅިގެން އެކަމުގެ ހަސަދައެއްގެ ގޮތުން، އިލްޔާސަށް ތާއީދުކުރާ، “ބިންބިފޯހު” ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ ބަޔަކު މާލެތެރެއަށް ޑިފެންސްސުގެ އެހީއާއި ބާރާއެކުނެރެ، ފަސާދަކުރުމުގެ އެކިއެކި ނުލަފާކަންތައްތައް މާލެތެރޭގައި ހިންގާއި އާންމު މަސްލަހަތަށް ބުރޫއަރުވާފައި ވެއެވެ.
ސިފައިންގެ ތެރެއިން މިފޯސްބަލަހައްޓަ މީހަކީ، ކާށިދޫ ހުސައިން އިބުރާހީމްފުޅެވެ. މިފޯހަކީ މާލެތެރޭގައި މާވަރުގަދަ ވަހުޝީބައެކެވެ. ރަށުތެރެ ނާމާންކުރި ބައެކެވެ. ތަންތަނުގައި ހުޅުޖަހާހެދި ބައެކެވެ. މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސްގެ އަތެއްއޮވެގެން، މާލެތެރެ ފަސާދަކުރަމުން ގެންދިޔަ ބައެކެވެ. “ބިންބިފޯހުގެ” ވާހަކައަކީ ވަކިޚާއްސަ މައުޟޫއަކަށް ވާތި، އެވާހަކަ ވަކިން ލިޔުން ރަނގަޅު ވާނެއެވެ. އިރާދަ ކުރެއްވިއްޔާ އެހެން ވާހަކައެއްގައި ބިންބިފޯހުގެ ވާހަކަ ގެނެސްދޭނަމެވެ. އަލްޙަމްދުލިއްލާހި! އާމީން!